Օրակարգ - 09
Օրակարգ - 09 - 2018
Աշխարհի աչքերի առջեւ եւս մեկ սպանություն՝ Արեւելյան Ղութա
Սիրիայի մայրաքաղաքի արեւելքում գտնվող եւ Ջոբարի նման Դամասկոսի քաղաքային կենտրոնին պատկանող թաղամասերը պարունակող արեւելյան Ղութա տարածքը 2013 թվականից ի վեր Ասադի վարչակարգ եւ վարչակարգի կողմակից զինյալների շրջափակման մեջ է գտնվում:
Արեւելյան Ղութա տարածքը վերջին ժամանակներին Ասադի վարչակարգ եւ Ռուսաստանի օդային ուժերի հարձակումներին է ենթարկվում: 3 օրվա ընթացքում 250-ից շատ քաղաքացիականի սպանությունից հետո ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհուրդը հավաքվել եւ Սիրիայի ընդհանուրի համար հրադարի համաձայնության շուրջ որոշում կայացել:
Սակայն ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհուրդի որոշումը Սիրիայում պատերազմ եւ արեւելյան Ղութայում սպանության առջեւն առնելու իմաստի չի գալիս: Հարձակումների ժամանակ հատկապես առողջական կենտրոններ եւ հացի փուռ ու նման սնունդի կարիքն հոգված վայրերի խոցումը, տարածքի ժողովուրդի ապրած ողբերգության մեկ այլ մասն է:
Փոխանցում ենք ՍԵԹԱ ուսումնասիրող – գրող Ջան Աջունի թեմայի վերաբերյալ գնահատումները:
Իդլիբի տարածքում Աստանաի շրջանակում Թուրքիայի զինված ուժերի երեք տարբեր կետերում կազմած դիտարկման կետերի կառուցումը, այդպես ասած որոշակի ազդեցիկ բախումներից հեռու մնալուն: Աստանաի ընթացքում կրկին բախումներից ազատել նախատեսված Հումուս, Ղութա եւ Դերա տարածքներում Թուրքիայի զինված ուժերի դիտարկման կետերը չեն գտնվում: Իդլիբում բախումների կանգնելուց հետո, Ասադի վարչակարգ եւ վարչակարգի կողմակից ուժերի արեւելյան Ղութա տարածք են մեկնել եւ մեծաչափ գործողություններ մեկնարկել:
Ցամաքային գործողությունների մեկնարկից առաջ արեւելյան Ղութա տարածքում վարչակարգ եւ ռուսական ուժերի օդային հարձակումներն են տեղի ունենում: Ռուսաստան եւ Ասադի վարչակարգի քաղաքացիական-զինվոր չտարբերելով ռմբակոծումը դիտում է Հալեպում գործողություններին, որն է՝ ջնջիր-անցիր: ԴԵԱՇ եւ Ղաիդա ահաբեկիչների հրադադարի շրջանակում լինելը, պատժամիջոցների մեխանիզմի չկայացումը, ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհուրդի որոշումները անվճիռ են պահում:
Այն, որ Ռուսաստանը պաշտոնապես Սիրիայում միայն ԴԵԱՇ եւ Ալ-Ղաիդա ահաբեկչական խմբավորումների դեմ է պայքարում: Սակայն դաշտում իրականությունները, Ռուսաստանի մեղմ ընդդիմաիդիրներին որպես առաջնահերթական թիրախ ընդունելու եւ քաղաքացիական-զինվորական չտարբերելով, ռմբակոծումներ է իրականացնում:
Ինչպես նաեւ ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհուրդի հրադադարի որոշման խախտման դեպքում որեւէ պատժամիջոցների մեխանիզմ չկազմելը, որոշմանը հարմար չվարվելը կարծես է թողվել է ցանկությանը: Բաց կերպ Ռուսաստան եւ Ասադի վարչակարգը արեւելյան Ղութա տարածքում իրականացրած հարձակումները որպես սպանդ սահմանը ճիշտ կլինի:
Արեւելյան Ղութա տարածքի բնակչությունը բազմամարդ է: Շրջափակման մեջ գտնվող եւ ուղակի կերպ թիրախ ընդունված հազարավոր քաղաքացիականներ, քայլ առ քայլ սպանվում են:
Ռուսաստանը ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհուրդի որոշումից հետո այսպես կոչված՝ «բարի կամք» ցուցանիշ, արեւելյան Ղութայում ամեն օր 09.00-ից 14.00-ի ընթացքում՝ «մարդկային հրադադար» է հայտարարել: Հայտարարված հրադադարը Ասադի վարչակարգ եւ վարչակարգի կողմակից զինյալների կողմից առաջին օրվանից սկսած խախտվում են եւ արեւելյան Ղութային ուղված հարձակումները շարունակվում են:
Տարածքում քաղաքացիական պաշտպանության անձնակազմերից ձեռքբերված տեղեկությունների համաձայն, Ասադի վարչակարգը, ՄԱԿ-ի ԱԽ-ի որոշում եւ շարունակ Ռուսաստանի հայտարարած մարդկային հրադադարին թեեւ, արեւելյան Ղութան շարունակում է խոցել: Վարչակարգը, տեղական ժամանակով 09.30-ին հրարվածելը է՝ Դումա, Բեյթ Սավա եւ Մերջ տարածքները արեւելյան Ղութայում:
Թուրքիան, Ասատանաի ընթացքի երաշխավոր երկրներից լինելով, արեւելյան Ղութայում բախումները, Ասատանայի շրջանակում ընդունված որոշումների մեջ փորձում է կանգնեցնել: Աստանաի ընթացքի շրջանակում Ռուսաստան եւ Ասադի վարռակարգի արեւելյան Ղութային ուղված հարձակումների դադարեցնելու որոշման հավնականությունը, ՄԱԿ-ի միջոցով վարվելիք քայլերից շատ ավելին հավանական է:
Արեւելյան Ղութայում տիրող մարդկային աղետը, իրականում Սիրիայի ներսում խառը հատվածներ, Ռուսաստան եւ Ասադի վարչակարգի դիրքորոշումներից բացի, ՄԱԿ-ի կառույցային խնդիրներից մեկն է: ՄԱԿ-ի անվտանգության խորհուրդի հինգ հիմնական անդամների աշխարհի խաղաղությանը հիմք հանդիսանալու փոխարեն, իրենց շահերն են հետապնդում:
Այսօր կարող է միջանկյալ մոտեցմամբ արեւելյան Ղութայում սպանությունը նվազեցնել կամ էլ այդ ուղությամբ բոլոր նախաձեռնությունները անհաջող լինել: Սակայն չփոխվելով ՄԱԿ-ի համակարգը, աշխարհում էլ ավելին արեւելյան Ղութաներ կլինեն:
