Գլոբալ Դիտանկյուն - 10

Եթե պատմության գիտությունից դաս քաղելու լինեք, ապա դա մարդկության համար դառնում է ուսուցիչ։ Բայց մարդկությունը շարունակում է դաս չքաղել։ Անցյալում տեղի ունեցող մահ, ջարդ, ցավ եւ ապրումները մոռացվում են։  

Այժմ ներկայացնում ենք Անկարա Յըլդըրըմ Բեյազիդ Համալսարանի քաղաքագիտության բաժնի դեկան Պրոֆ․Դր․Քուդրետ Բյուլբյուլի թեմայի վերաբերյալ մեկնաբանումները։

Վայրի արեւմուտքից դեպի չափավոր արեւմուտք

Անցյալ դարում արեւմուտքը միայն ավելի շատ գաղութ ունենալու նպատակով պատճառ էր դարձել երկու հսկա պատերազմերի, որը մարդկության նվիրել էր արյուն, արցունք եւ մահ։ Առաջին եւ երկրորդ համաշխարհային պատերազմներից դաս քաղող արեւմուտքը հատկապես եվրոպայում սկսեց կիրառել արժեքներ ունեցող քաղաքականություն։ ԵՄ-ում ձեւավորվող համագործակցություն, ազատություն, մարդու իրավունք եւ ժողովրդավարությունը բարեկեցություն սփռեց եվրոպային։

Չափավոր արեւմուտքից դեպի վայրի արեւմուտք

Բայց այսօր աշխարհը ընթանում է դեպի վտանգավոր ապագա։ ԱՄՆ, Ռուսաստան եւ Հյուսիսային Կորեայի բացատրությունները ընդգրկում է միմյանց ոչնչացնելու սպառնալիքներ։ Նրանք մրցում են միջուկային զենքի եւ արագ հարձակման փուլերում։ Արեւմուտքում օրից օր վատանում է, մարդու իրավունքների, ազատության, բազմազանության եւ տարբեր ապրելաձեւերի իրավիճակը։ Ավելանում են հակաիսլամական եւ հակափախստական շարժումները։ Գերմանիայի ՆԳՆ տվյալների համաձայն 2017թ-ին մուսուլմանների դեմ Գերմանիայում կատարվեց 950 հարձակում (http://www.spiegel.de)։ Արեվելյան, լատինական կամ մուսլումանական երկրներից մեկում եթե քրիստոնիա կամ հրեաների դեմ 9 կամ 10 հարձակում կատարվի, ապա մտածեք ինչպիսի հակազդեցություն կցուացբերվեր։ Ի հարկ է դա տեսնել բոլորի համար անցանկալի է, արեւմտյան երկրներում տեղի ունեցող հարձակումները չպետք է օրինակ ներկայանան արեվելքի համար։ Եվրոպա եւ ԱՄՆ-ում տարբեր կյանք ունեցող անձիք երբեք այսքան վախի մեջ չեին մտել վերջին դարերում։

Արեւմտյան բազմաթիվ երկրներ գաղթական եւ փախստականներին դժվարությամբ ապաստան ընդունելուց, ապա ոճրագործ կամ ահաբեկչական ՖԵՏՕ, ՊԿԿ կամ ԴՀԿՊՋ-ի նման խմբավորման անդամները ստանում են հրավեր։

Եվրոպայում գնալով ցածրանում է ազատության եւ ժողովրդավարության կոչ անող մարդկանց ձայնը։ Նրանց հակառակ աճում է ռասիստական եւ ֆաշիստական կուսակցությունների քվեները։ Մի շարք երկրներում կոալիցիա են կազմել իշխանությունների հետ։ Արեւմուտքը այլեւս չի ախորժում տարբերություն եւ ատում է հարեվաններին, ընդ որում դառնում է սպառնալիք։

Վայրի արեւմուտք կամ պատմության վերջը

Մտածեք որ քիմիական կամ ատոմական զենքրը անցել են ծայրահեղ մարդկանց ձեռքը, ապա ազատության եւ ժողովրդավարության հակառակ վերոգրյալ ծայրահեղները ատելությամբ ինչեր կարող են անել։ Դա բավականին սարսափելի է։ Նշյալ զենքերը առաջին եւ երկրորդ համաշխարհային պատերազմներում չեին ստեղծվել, բայց այդ թվականների կորուստը բոլորը լավ գիտեն։ Քիմիական եւ ատոմական նոր սերնդի պատկանող զենքերի ծայրահեղ խմբերի կողմից օգտագործումը մոտիկացնելու է դատաստանի օրը։ Արդեն ներկա պահում մի շարք ծայրահեղ գրողներ նշում են հետեւյալը․«Անհրաժեշտ է Աստուծո ձեռքից խլել դատաստանը կամ էլ նրան ստիպել այդ օրվա համար»։

Այսօր մարդկանց ազատություն եւ մարդկային իրավունքները ոչնչացնելու համար ջանք թափողներ, արդյոք դա իրականացնելուց հետո մնալու են խելոք։ Քանի պատմությունը մեզ թելադրում է հակառակը, Հրեական ցեղասպանությունից հետո նման մարդիկ փլուզման էին ենթարկել իրենց երկրներին։

Չափավոր արեւմուտքի պահանջը

Արեւմուտքում վիճակը այսպիսին լինելով հանդերձ «չափավոր արեւմուտք»-ի  փոխարեն օրակարգ է բերվում «չափավոր իսլամ»-ի ցանկությունը։ Չնայած Եվրոպա եւ Ամերիկայում ծայրահեղ զարգացումները մտահոգում է ողջ աշխարհին։ Այսինքն եվրոպայում կենտրոնական աջակողմյան եւ կենտրոնական ձախակողմյան կուսակցությունների թուլացումը միայն նշյալ երկրի համար չե այլ բոլոր աշխարհի համար սպառնում է վտանգ։ Եվրոպայի ծանր օրերը անցյալ դարում տեսել էինք, դրա համար էլ աշխարհը կարիքը ունի ազատատենչ եւ խաղաղ մարդկանց։ Համաշխարհային խաղաղության համար եվրոպան պետք է լինի չափավոր։

Ձեզ ներկայացրինք՝ Անկարա Յըլդըրըմ Բեյազիդ Համալսարանի քաղաքագիտության բաժնի դեկան Պրոֆ․Դր․Քուդրետ Բյուլբյուլի թեմայի վերաբերյալ մեկնաբանումները։

* Պրոֆ․Դր․Քուդրետ Բյուլբյուլը դաս է ավանդում Անկարա Յըլդըրըմ Բեյազիդ Համալսարանի քաղաքագիտության բաժնում։