Օրակարգ - 10
Օրակարգ - 10 - 2018
Թուրքիայի «բազմակողմանի արտաքին քաղաքականության» հասկացողությունը, Թուրքիայի Աֆրիկայի մայրցամաքում նոր ընդարձակումների իրականացման ճանապարհը բացեց: Աֆրիկայի քաղաքականության շրջանակում, Թուրքիան մի շարք կարեւոր մարդասիրական օգնություններ իրականացրեց եւ զարգացրեց դիվանագիտական հարաբերություններ եւ Աֆրիկայում ռազմավարական ձեռքբերումներ ունեցավ:
Թուրքիայի «գաղութային» հասկացողությամբ չշարժվելը եւ Աֆրիկայի երկրների հետ համատեղ ձեռքբերումների շրջանակում հարաբերություն հիմնելը, Թուրքիայի հաջողության հիմնական քարերից են: Նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի Ալժիր, Մավրիտանիա, Սենեգալ եւ Մալի այցելությունները, Թուրքիայի Աֆրիկայի երկրների հետ տնտեսական եւ ռազմավարական հարաբերությունների զարգացման համար կարեուր քայլ էր:
Փոխանցում ենք ՍԵԹԱ ուսումնասիրող – գրող Ջան Աջունի թեմայի վերաբերյալ գնահատումները:
Թուրքիայի Աֆրիկայի հետ առեւտրական ծավալը 15 տարվա ընթացքում 17,5 մլրդ դոլարը գերազանցեց: Աֆրիկայում թուրքական ուղակի ներդրումները 2003-ին 100 մլն դոլարի սահմաններում էր, իսկ 2017-ին 6,5 մլրդ դոլարի սահմանների հասավ: Նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի վերջին Աֆրիկայի այցելության շրջանակում մի շարք տնտեսական համաձայնություններ են կնքվել:
Ինչպես նաեւ երկրների միջեւ առեւտրական ծավալի աճի հետ միասին նոր թիրախներ են պարվել: Օրինակ Թուրքիայի եւ Սենեգալի միջեւ առեւտրական ծավալը, 250 մլն դոլար հասնելուց հետո, 400 մլն դոլարի նոր թիրախ է պարզվել: Թուրքիայի Աֆրիկայի քաղաքականության արեւմտյան գաղությաին քաղաքականություններին հակառակ «շահիր-շահիր» մոտեցման շուրջ է կառուցվում:
Նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի Ալժիր այցելության ժամանակ, ալժիրցի լրագրողի օսմանյան կայսրությունը ի նկատի ունենալով, Թուրքիան, Ալժիրին որպես գաղութ է՞ր տեսնում, հարցին պատասխանել է, որ եթե այդպես լիներ, այս հարցն ինձ ոչ թե ֆրանսերեն, այլ թուրքերեն կհարցնեիր:
Թուրքիայի Աֆրիկայի քաղաքականության հաջողության մեջ ամենակարեւոր գործոններից է մարդասիրական օգնությունները: Թուրքիան, մեկ անձի հասանելությամբ եկամուտով, աշխարհին ամենաշատ օգնություն կատարող երկիրն է:
Դա ցուցանիշ է Թուրքիայի արտաքին քաղաքականության կարեւորության: Նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի տիկին Էմինե Էրդողանը Թուրքիայի մարդասիրական քաղաքականությունը հետեւալ կերպ է նշում «Երաշտը աֆրիկայի ճակատագիր կարող է լինել:
Սակայն սովից մահ, դա ճակատագիր չէ: Զանգվածային մահերը ճակատագիր չեն: Աֆրիկայի քաղաքական կայունության համար միջազգային կազմակերպությունները պետք է գործի դնել»:
Թուրքիայի աֆրիկայում հաջողության մեջ կարեւոր գործոն ունեն նաեւ գլխավոր շտաբ, տնտեսության նախարարություն, բարգավաճման նախարարություն, ազգային կրթության նախարարություն, գանձերի վարչություն, բնակարանների ընդհանուր կառուցում, ԱՖԱԴ, բարձր վարկ եւ հանրակացարանների կազմակերպություն, թուրքական կարմիր մահիկ, արտերկրում թորւքերի միություն եւ Յունուս Էմրեի հիմնադրամը:
Թուրքիայի աֆրիկյան երկրներում կարեւոր ձեռքբերումներն են ՖԵԹՕ դպրոցներ եւ հիմնարկների փակվելով, այդ ամենի Մաարիֆ հիմնադրամին փոխանցումը:
Մաարիֆ հիմնադրամը՝ Թունիս, Թանզանիա, Սուդան, Սոմալի, Սիեա Լեոնե, Սաո Թոմա եւ Պրիցիպ, Սենեգալ, Նիգեր, Մավրիտանիա, Մալի, Կոնգո, Գինա, Գամբիա, Չադ եւ Ջիբութիի նման երկրների 88 դրպոցներում ուսուցում է իրականացնում:
