Օրակարգ - 21
Առաջին տարելիցում ծովածոցի ճգնաժամը եւ Թուրքիայի դիրքը
Մոտավորապես մի տարի առաջ Կատարի պետական լրատվամիջոցը խախտվել էր հեքերների կողմից եւ Կատարի իշխանի կեղծ հարցարույցները հաղորդվել էին այլ երկրներ։ Հասկանալի էր, որ դրա հետեվում էին Սաուդյան Արաբիա, ԱՄԷ եւ ԱՄՆ։ Այս դաշնակցությունը Կատարին շրջափակել էր ռազմական, քաղաքական եւ տնտեսական առումով, որը ստիպում էր հանձմանը։
Ձեզ ենք փոխանցում SETA ուսումնասիրող, գրող Ջան Աջունի թեմայի վերաբերյալ գնահատումները:
Կատարի դեմ ակտիվությունը սկսել էր 2017թ-ի մայիսի 21-ին ԱՄՆ նախագահ Թրամփի, Սաուդյան Արաբիա կատարած այցելության ընթացքում։ Բին Սելման եւ Բին Զայեդը Ռիադի գագաթնաժողովում ձեռք բերելով ԱՄՆ-ի աջակցությունը անցել էին գործի։ Նրանք Իսրայելի համար ստեղծվող ներ հեռանկարում վտանգ էին համարում Կատարին եւ համաձայնվել էին չեզոքացնել նրան։ Կատարը, արաբական գարնան ընթացքում Թուրքիայի նման աջակցում էր բարեփոխություններին, ընդ որում դրա համար թիրախում էր Կատարի տնտեսությունը եւ մեդիան։
Բայց վերադառնալով անցյալ տարվա իրադարձություններին հասկանում ենք, որ Կատարի դեմ շարժումները չեն հասել իրենց նպատակին։ Թուրքիայի նման դաշնակիցների հետ համագործակցող Կատարը, ճգնաժամի ընթացքում ուշադիր քաղաքականություն վարելով անհաջողության էր ուղղել հարձակումներին եւ ԱՄՆ-ի նոր փոխվող քաղաքականության արդյունքում ԱՄԷ եւ Սաուդյան Արաբիայի ձեռնարկած պատժամիջոցները սկսել են վնաս հասցնել հենց նրանց։
Կատարի հետ միասին թիրախում էր Թուրքիան
Կատարը թիրախ վերցնող դաշնակցության նպատակներից մեկն էր Կատարում գտնվող թուրք զինվորական բազայի փակումը եւ երկու երկրների միջեւ շարունակվող ռազմական համագործակցության դադարեցումը։ Իմ կարծիքով դա ունի երկու պատճառներ՝ առաջինը առանց Թուրքիայի ռազմական աջակցության Կատարի տկարությունը եւ երկու երկրների ռազմական համագործակցության նրանց համար վտանգը, իսկ երկրորդը Թուրքիայի տարածաշրջանային քաղաքականության երկու սաուդցի իշխանների եւ Իսրայելի տեսանկյունից անհանգստությունը։
Փաստօրեն նրանք Պաղեստինից մինջ Կատար գտնվող իսլամական աշխարհագրությունում փորձել են ձեվավորել եւ չեզոքացնել մի շարք ուժերին։ Իհարկ է Թուրքիա եւ Կատարը մերժել են այս պահանջները եւ շարունակել են ռազմական ու այլ ոլորտներում համագործակցության։ Հատկապես Թուրքիայի ազդեցիկ քաղաքականությունը անհաջողության մատնեց Կատարին ուղղված թիրախներին։
Թուրքիայի տեսանկյունից նրան թիրախ է վերցնում ոչ թե Սաուդյան Արաբիան, այլ ԱՄԷ, որը ունի բազմաթիվ փաստեր։ ԱՄԷ-ի ԱՄՆ-ում դեսպան Յուսուֆ Էլ Ուտեյբեյի մամլում լույս տեսնող նամակներում պարզվում է երկրի հակաթուրքական ակտիվությունը։ ԱՄԷ-ն Սոմալի, Սիրիա եւ Լիբիայում համագործակցելով Իսրայելի հետ թիրախ է վերցնում Թուրքիային։ Իհարկ է Թուրքիան նրանց չի պատասխանաում կաշառելով, մարդ գննելով կամ ահաբեկչական մի շարք խմբնավորումներին օգնելով, այլ դա կատարում է վերջերս տեղի ունեցող Սոմալիի իրադարձություններով։
Թուրքիան քաղաքական հաստատություն եւ բանակով ունի խորը արմատներ եւ ազդեցիկ է իր աշխարհագրությունում։ Սիրիա եւ Իրաքում գտնվում է դաշտում, Կատար եւ Սոմալիի նման մի քանի երկրներում ունի ռազմաբազաներ։ Բացի այդ պետք է հիշեցնել Երուսաղեմի դեպքերում դերը։
