Օրակարգ - 25

Թուրքիայում ընտրությունների արդյունքը հզորացնելու է երկրի տարածաշրջանային եւ միջազգային դերը։ Տարածաշրջանում նոր քարտեզներ գծագրվելուց, Թուրքիան չեր կարող ուշացնել նոր համակարգի կիրառումը։ Թուրքիայի քաղաքական, ռազմական կամ տնտեսական տկարությունը, ԱՄՆ եւ ազգագրական փոփոխություն ցանկացողների համար լինելու մեծ առիթ։ Թուրքիան հետընտրական շրջանում քաղաքական առումով ավելի ակտիվ կլինի սեղանում եւ դաշտում։

Իրաք եւ Սիրայում քաղաքական հարցերը քանի չեն լուծվել, ապա Թուրքիան հարավային սահմանում ստիպված է կենտրոնանալ արտահերթ արտաքին քաղաքականության։ Աշխարհագրությունը ճակատագիր եթե համարենք, ապա Թուրքիան իրվաունք չունի եվրոպացիների նման 6 ամիս սպասել կառավաություն հւիմնելու համար։ Քաղաքական անկայունության տիրապետած միջին արեվելքում անհրաժեշտ է մեջբերել ակտիվ արտաքին քաղաքականություն։ Հունիսի 24-ին նոր համակարգ անցնող Թուրքիան վարելու է ավելի ազդեցիկ քաղաքականություն։ Սիրիա եւ Իրաքի սահմանները մի քանի տարի անց որոշվելու է եւ Թուրքիան ստիպված է դա արգելել հզոր քաղաքականությամբ։

Սիրիայում ԱՄՆ, ՊԿԿ-ի մասնաճյուղ ՅՊԳ ահաբեկչական խմբավորմանը աջակցելուց, Ռուսաստան եւ Իրանը նպատակ ունեն ամրապնդել Ասադի դիրքը, իսկ Թուրքիան պետք է շարժվի իր ազգային շահերից։ Աստանայի բանակցություններում Թուրքիա, Իրան եւ Ռուսաստանը լուծման համար ջանք թափելուց, ԱՄՆ ՅՊԳ-ի մոջոցով փորձում է այլ նպատակներին հասնել։ 2018թ-ից հետո Վաշինգտոնի կողմից կենսաթոշակները վճառվող ՅՊԳ-ցի 65 հազար ահաբեկիչներ վտանգի տակ են դնում Սիրիայի տարածքային ամբողջականության եւ Թուրքիայի ազգային անվտանգության։ ԱՄՆ-ի հետ Մյունբիչի համաձայնությունը պետք է կիրառվի նաեւ ՅՊԳ-ի կողմից հսկվող մյուս տարածքների համար։

Սիրիայում ԻԼԻՊ եւ ՅՊԳ-ից բացի այլ ահաբեկչական խմբավորումների ոչնչացումը միջազգային ուժերին ստիպում է նոր համակարգ ստեղծել։ Մի քանի տար անց դա հստակ երեվելու է, բայց Սիրիայի հետ ամենաերկար սահմանը ունեցող Թուրքիայի համար դա ունի մեծ կարեվորություն։

Իսկ Իրաքում ՊԿԿ-ն շարունակում է գոյատեւել եւ վտանգ սպառնել Թուրքիայի համար։ Թուրքիան ներկայումս ՊԿԿ-ի դեմ ռազմական գործողություններ է կատարում Իրաքում։ ՊԿԿ-ի օգտագործած ճանապարհները մաքրող թուրքական զորքը, քայլ առ քայլ մոտիկանում է ահաբեկչական խմբավորման կենտրոնը համարվող Կանդիլ։ Ցամաքային գործողության օդից աջակցում են անօդաչու սարքեր։

Իրաքում անցկացվող ընտրություններից հետո Թուրքիան համագործակցելով Բաղդադի իշխանությունների հետ նախատեսում է ոչնչացնել ՊԿԿ-ի էությունը։ ՊԿԿ-ի կողմից որպես ռազմական բազա է օգտագործվում Կանդիլ եւ Սինջարը։ Թուրքիայի նպատակն է ընտրություններից հետո Բաղդադ եւ հյուսիսային Իրաքի ղեկավարության հետ երկխոսություններ անցկացնելով ձեռք բերել քաղաքական շահ։

Թուրքիայում խորհրդարանական ժողովրդավարությունից դեպի նախագահական համակարգ անցումային ժամանակը տկարացնում էր Անկարայի բյուրոկրատիա եւ կառավարության։ Թուրքիան անցկացնելով այս ժամանակաշրջանը կիրառելու է ավելի ազդեցիկ եւ ակտիվ քաղաքականություն։ Դա մեծ կարեվորություն ունի նաեւ արտքաին քաղաքականության առումով։