Գլոբալ Դիտանկյուն - 30

Վերջին երկու հարյուրամյակներ, արեւմտյան հանրություններից դուրս հանրություններում, արեւմտյան մոտեցումն է զարգանում: Այս իրավիճակը ծագում է արեւմուտք եւ նրա քաղաքակրթության այս ընթացքում ճնշող գործող լինելը: Արեւմուտքի հետ պայքարի հարցում պարտված հանրությունները, որպես լուծում տեսնում են արեւմտյան հայացքն ընկալելու հարցը: Արեւմուտքից դուրս հանրություններում արեւմուտքին պարտվելը, անկասկած միայն արեւմուտքում զարգացումները չեն: Այս հարնությունների րիենց պատմություններ, ավանդույթ, մշակույթ եւ քաղաքակրթություններից իրենց դարի հարկավորությունների համաձայն կրկին արտադրել, իրենց յուրօրինակ քայլերով, ծագած կարիքներ կամ էլ հանդիպած սպառնալիքները հաղթահարելու անհաջողությունները, առկա իրավիճակի երեւի թե ամենակարեուր պատճառն է: Այս հանրությունների իրենց յուրահատուկ քայլ, օնտոլոգիական հայացք, էպիտոլոգիական հասկացողությունների արդյունքներից է:

Այս հանրություններն անշուշտ կշարունակեն նման կերպ վարվել: Սակայն կյանքն էլ շարունակվում է: Արեւմուտքից դուրս հանրությունները «նախ թող իրենց թարմացնեն, նոր արեւմուտքի հետ հարաբերություն հաստատեն» չի ասվում: Մի կողմից այս ջանքերը շարունակելիս, մյուս կողմից անխուսափելի ՝ արեւելք, արեւմուտք, հյուսիս,հարավի նման հարաբերությունները պետք է շարունակեն: Կյանքն հնարավոր չէ դադարեցնել: Այստեղ իր օնտոլոգիական դիրքը առանց հստակացնելու, արեւմուտքից դուրս հանրությունները, արեւմուտք եւ դրանից դուրս քաղաքակրթությունների հետ թե ինչպիսին հարաբերություն են հիմնելու, թե ինչպիսին դիրքորոշում են ունենալու արեւմուտքի հանդեպ, նման հարցեր են ծագում:

Հարյուրամյակներ հասած փորձերը, տարբեր մշակույթների միմյանց հետ ապրելու ավանդույթն են սովորել: Հանրություններն ունեցել են ծովի լուսարձակի կաիրք: Այն, որ այդ հարցում իսլամը ոչ թե միանգամից է եկել, այլ այսպես ասած ժամանակի հետ կարիքներին համապատասխան: Արեւմուտքից դուրս հանրությունները, մի կողմից իրենց անձամբ ծագումներից բազմակողմանի կրկին արտադրելու ջանքերը, արեւմուտքի հանդեպ նոր մոտեցումների հորիզոնն է՞ ցույց տալիս:

Այս հարցի պատասխանը կարեւոր էր նաեւ անյցալում, սակայն այսօր էլ ավելին կարեւոր է: Արեւմուտքի այս վերջին երկու հարյուամյակների ընթացքում աշխարհին ուղված ազդեցությունը, էլ ավելին է բարձրացել: Շատ ավելին կարեւոր է այսօր արեւմուտքից դուրս հանրությունների տասնյակ միլիոնավոր քաղաքացիներ, արեւմտյան երկրներում են ապրում: Ապրած աշխարհամաս, արեւմտյան հանրությունների հետ հիմնելիք հարաբերությունները, կյանքի կարեւորությամբ են: Արեւմուտքից դուրս հանրությունները, արեւմտյան երկրներում ասիմիլացիայի նման դեպքերի առջեւ հաճախ են հայտնվում: Հակա-արեւմտյան, հակա-ժամանակակից, հակա-կապիտալիս, հակա-գոլբալիզացումի նման մոտեցումները, կյանքի մի շարք բնագավառներում են երեւում: Դեմ լինելու զգացմունքը, որոշ ժամանակ անձանց ստեղծաարարի չտված ուժ, դեմ եղածին են փորձում տված լինել:

Անշուշտ, կան մի շարք տարրեր, որոնք պետք է վիճարկվեն արեւմտյան եւ քաղաքակրթության մեջ: Դրականն այն չէ, որ ընդդիմությունը ինքնավստահ գնահատումներից հետո չի կատարում, բայց մեծամասնականը հակակշռող կողմն է: Թերեւս անօգնականություն, պարտություն, պաշարում, ճնշման զգացում, ամեն ինչի նկատմամբ ընդդիմություն եւ աստվածային զորություն կարող է ազատվել այն մարդկանց դեմ, ովքեր դեմ են: Զանգվածը կարող է դիմել երիտասարդներին: Շատ բաներ կարող են քայքայել հակադրությամբ: Բայց որպես հակադրություն կամ ինչ-որ բանի հակառակորդ, կարելի է ստեղծել ոչ մի եզակի պահանջ:

Մարդու սահմանումը գաղափարախոսության միջոցով, որի տեսակետը նա դեմ է, այն է, որ նա հակադրվում է այն նույնականացմանը, ձեւավորմանը: Հակառակության միջոցով ինքն իրեն բնորոշելը հակառակն է հանձնում:

Իսկ մյուս կողմից, պետք է դիրքերում ավելի քան մեկ հակազդեցության ընդդիմության, չնայած որ ամեն հնարավորը, որպեսզի հարմարավետ, հեռու պաշարումը խորացնել առօրյա կյանքը, իրական աշխարհում, եւ այն, ինչ կարող է նպաստել ոչ ավելի, քան կոտրել նույնիսկ. Պարզապես պետք է դիրքերում դուրս ընդդիմության, մարդկային ինքնահարցում, որ հակառակն է, երբ այն, ինչ ճիշտ է եւ հնարավոր համագործակցության հնարավորությունները նաեւ վերացնում էականորեն փակուղուն եւ ներկայիս հուսահատությունից խորանում է նաեւ մեծապես աջակցում է այնպիսի հակազդման, որ հաճախ կանգնած են գտնվում միայն. Միջեւ հարաբերությունները մարդասպաններին եւ խաչակիրների, այսօր հարաբերությունները արեւմտյան հետախուզական գործակալությունների հետ որոշ արմատական ​​հոսանքների են կոնկրետ օրինակներ: Այս իրավիճակում. Այսօր, սակայն, մենք պետք է մի բան, որ շրջապատում է մեզ ավելի խորացնել փակուղի, ավելի ու ավելի ինքնամփոփ փնտրում, պարտության մատնեց եկել ամեն ինչի հետ հոգեբանության, ամեն ինչ չէ, մերժելու, վստահ է, որ հնարավորություն է գնալ այդ ճանապարհով էր գնում: Հետեւաբար, հրապուրվում տարբերություն, խոստումը, գեղեցկության հռետորությունը, այսպես մտավոր շաղակրատել, առանց ընկնում, դուք պետք է ստեղծել հարաբերությունների զուսպ եւ վստահ ձեւով, յուրաքանչյուր կուսակցություն.

Քաղաքակրթությանը այսպես նայելիս, ոչ թե՝ «արեւմուտքին դեմ», «արեւմուտքի» վերաբերյալ թե ինչպիսին դիրքավորում պետք է լինի, այդտեղից պետք է խոսքը սկսել: Որովհետեւ «արեւմուտքի դեմ» արտահայտությունը, էն սկզբից դեմ լինելու արտահայտություն է: Դեմ լինելու հետ կապված ամեն տեսակի դիրքավորում, մեզ մեր ճանապարհից կշեղի, եւ հակառակը ստեղծեն դեմ լինող եւս մեկ ճակատ: Այս քննարկումները, իրականում նոր չեն, սակայն ունեն երկու հարյուրամյակի հասնող անցյալ: Այս փորձերի լույսի ուղղությամբ, քննարկումները կշարունակենք: Ահա թե ինչպիսին պետք է դիրքորոշում ունենանք արեւմուտքի վերաբերյալ:

Ձեզ ներկայացրինք՝ Անկարա Յըլդըրըմ Բեյազիդ Համալսարանի քաղաքագիտության բաժնի դեկան Պրոֆ․Դր․Քուդրետ Բյուլբյուլի թեմայի վերաբերյալ մեկնաբանումները։

* Պրոֆ․Դր․Քուդրետ Բյուլբյուլը դաս է ավանդում Անկարա Յըլդըրըմ Բեյազիդ Համալսարանի քաղաքագիտության բաժնում։