Օրակարգ - 44
Քառյակային ժողովից հետո Սիրիան
Ստամբուլում Ֆրանսա, Գերմանիա, Ռուսաստան եւ Թուրքիայի մասնակցությամբ քառյակային ժողովում Սիրիայում խաղաղության կայացման համար սահմանադրական հանձնաժողովի հիմնելու որոշում կայացավ: Ընդունված որոշումներն ինչքան էլ, որ կարեւոր լինեն, Սիրիայում էլ ավելին մեծ խնդիրներ են գտնվում: Ընդ որում Սիրիա-Իրաք սահմանին ԴԵԱՇ եւ ՅՊԳ ահաբեկչական խմբավորումների միջեւ շարունակվում բախումները, Սիրիա-Թուրքիա սահմանի գծում ՅՊԳ-ի կողմից կատարվող սադրիչ կրակումներն ու Թուրքիայի զինված ուժերի ռմբակոծած ՅՊԳ թիրախներն ու Իդլիբի տարածքում խմբերի միջեւ բախումները, Սիրիայում խաղաղության կայացման համար մի շարք քայլերի իրականացման կարիքն է ցույց տալիս:
Ձեզ ենք փոխանցում SETA «քաղաքականություն, տնտեսություն եւ հասարակություն հետազոտող հիմնադրամ» ուսումնասիրող, գրող Ջան Աջունի թեմայի վերաբերյալ գնահատումները:
Ստամբուլում հանդիպող 4 երկրների առաջնորդները կարեւոր որոշումներ են կայացրել Սիրիայում խաղաղության ապահովման համար: Մասնավորապես, սահմանադրական հանձնաժողով ստեղծելու որոշումը, որն արդեն երկար ժամանակ է հաստատվել է, զգալիորեն կազդի Սիրիայի ապագայի վրա: Թեեւ նոր սահմանադրություն գրելը կարեւոր է Սիրիայում խաղաղության ապահովման համար, սակայն պետք է նշել, որ բացարձակ լուծում չկա: Սահմանադրության սահմանադրությունից հետո Սիրիայի ժողովրդի քվեարկության գործընթացը դժվար է հաղթահարել բազմաթիվ խոչընդոտներ:
Դժվար է իրականացնել ընտրությունները այնպիսի միջավայրում, որտեղ միլիոնավոր սիրիացիներ արտերկրում են, Սիրիայում միլիոնավոր սիրիացիներ ստիպված են արտագաղթել Սիրիայում եւ սիրիացիները կանխել են առանցքային փաստաթղթեր, ինչպիսիք են Ասադի վարչակարգի անձնագրերը: Կարեւոր է նաեւ շարունակել Իդլիբի հրադադարը, շարունակել պայքարը ահաբեկչական կազմակերպությունների դեմ եւ շարունակել պայքարը անջատողական կազմակերպությունների դեմ: Իրոք, որպեսզի կանխել ձեւավորմանը հավակնությունների, որոնք սպառնում է Սիրիայի տարածքային ամբողջականության, քանի ՅՊԳ-ն Թուրքիայի ջանքերը հաջողության հասնելու ոլորտում դիվանագիտության:
Ինչ վերաբերում է Սիրիայի տարածքում տեղի ունեցող զարգացումներին, ապա տեղի են ունեցել նոր զարգացումներ, որոնք տեղի են ունենում Սիրիայի եւ Իրաքի սահմանի վրա, ՅՊԳ- ի եւ ԴԵԱՇ- ի ահաբեկչական կազմակերպությունների միջեւ: ԱՄՆ-ի, Ֆրանսիայի եւ Իտալիայի հատուկ ուժերի աջակցությամբ ՅՊԳ-ն գործարկեց մի քանի ամիս առաջ ԴԵԱՇ-ի կողմից վերահսկվող Հաջի գրպանից: Տարածաշրջանում ավազի փոթորիկից օգտվելով, ԴԵԱՇ-ը գրավել է այն շրջանները, որտեղ ՅՊԳ-ն ամիսներ շարունակ աշխատում է վերահսկել մի քանի օրվա ընթացքում: ԴԵԱՇ-ի ձեռքբերումների հետ մեկտեղ ԴԵԱՇ-ի զինյալները կրկին ապավինում էին Իրաքի սահմանին: Իրաքյան կողմում ԴԵԱՇ-ի հարձակումն իրականացվել է ԴԵԱՇ-ի դեմ եւ Հաշդ ալ-Մուաբիի զորքերը ուղարկվել են տարածաշրջան: Տարածաշրջանում ԴԵԱՇ-ի առաջխաղացման դեպքում տարածաշրջանի օժանդակությամբ ՅՊԳ-ի զինյալները չկարողացան դադարեցնել ԴԵԱՇ-ի առաջընթացը, չնայած Միջազգային կոալիցիայի աջակցությանը: Սա կարեւոր հարց է, որ ՅՊԳ-ն, որն իր լեգիտիմությունը ապահովում է ԴԵԱՇ դեմ պայքարի պատրվակով, պատրաստ է ամբողջովին ոչնչացնել ԴԵԱՇ- ը:,
ՅՊԳ-ի Սիրիայի հարավ-արեւելքում ԴԵԱՇ-ի դեմ կարեուր կորուստներ ապրելուց հետո, Սիրիայի հյուսիսում Թուրքիայի որոշ թեթեւակի բախումներ եւ Թուրքիայի զինված ուժերի ռմբակոծումներին ապրեց: Այն էլ Արաբի արեւմուտքի սահմանի գծով բարձրունքների վրա Թուրքիային սպառնալիք առաջացնելիք ՅՊԳ-ի թիրախները, թուրք հրանոթների կողմից ոչնչացվել են:
Մեկ այլ խնդիր էր Իդլիբի տարածաշրջանում առկա հակամարտությունները: Ոոչիի համաձայնությամբ կանխվել է Իդլիբի հնարավոր հարձակումը: Վերջին օրերին Իդլիբի շրջանում Թահիր Թահիրի ահաբեկչական կազմակերպության եւ Նուրեդեդին Զենգիի միջեւ բախում է եղել: Սիրիայի ընդդիմախոսների եւ Թահրիր-Դամասկոսի դեմ դաշինքի միջեւ բախումները երկար չեն շարունակվում եւ ցույց են տալիս, թե որքան շփոթված են տարածաշրջանում դինամիկան: Սիրիայում խաղաղության ապահովման համար Իդլիբում երկարատեւ խաղաղություն կլինի:
Ձեզ փոխանցեցինք SETA «քաղաքականություն, տնտեսություն եւ հասարակություն հետազոտող հիմնադրամ» ուսումնասիրող, գրող Ջան Աջունի թեմայի վերաբերյալ գնահատումները:
