Παγκόσμια γεωπολιτική το 2024

Μπήκαμε στο 2024 αλλά δυστυχώς τα προβλήματα και οι συγκρούσεις στην περιοχή μας συνεχίζονται από το 2023. Ενώ ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας κλιμακώνεται, η κατοχή και οι σφαγές του Ισραήλ στη Γάζα συνεχίζονται.  Από τη μια πλευρά, το κλείσιμο των στενών Μπαμπ ελ-Μαντέμπ και της Ερυθράς Θάλασσας από τους Χούθι και οι προσπάθειες των ΗΠΑ για παρέμβαση είναι πιθανό να συνεχιστούν από εκεί που τους αφήσαμε. Στο Σουδάν ο εμφύλιος πόλεμος γίνεται όλο και πιο έντονος. Τις πρώτες μέρες του 2023 προεβλεπόταν ένα έτος κατά το οποίο η περιφερειακή ομαλοποίηση και η διπλωματία θα ερχόταν στο προσκήνιο με μια προσέγγιση win-win, τώρα αντιμετωπίζουμε μια πολύ πιο απαισιόδοξη εικόνα.

Μια ανάλυση του ερευνητή θεμάτων εξωτερικής πολιτικής στη SETA, Τζαν Ατζούν.

Την πρώτη μέρα του 2024, η Μέση Ανατολή μετατράπηκε για άλλη μια φορά σε λουτρό αίματος. Η κατοχική επιχείρηση του Ισραήλ και οι σφαγές στη Γάζα συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό. 22 χιλιάδες άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και εκατοντάδες άλλοι σκοτώνονται καθημερινά. Οι δυτικές χώρες συνεχίζουν να υποστηρίζουν το Ισραήλ, αν και γκρινιάζουν. Οι Ισραηλινοί αξιωματούχοι άρχισαν να κάνουν δηλώσεις στον κόσμο για το πώς πρέπει να γίνει η εκκένωση της Γάζας. Η Χαμάς και άλλες παλαιστινιακές οργανώσεις αντίστασης συνεχίζουν να αντιστέκονται παρά την τεράστια ασυμμετρία εξουσίας που αντιμετωπίζουν. Το Ισραήλ, από την άλλη, κάνει ξεκάθαρα απερίσκεπτα βήματα για να επεκτείνει τον πόλεμο. Η Εθνική Οργάνωση Πληροφοριών (MİT) πραγματοποίησε εκτενείς επιχειρήσεις που επέφεραν σημαντικό πλήγμα στις δραστηριότητες και το κατασκοπευτικό δίκτυο της MOSSAD στην Τουρκία. Η ισραηλινή Πολεμική Αεροπορία δεν δίστασε να σκοτώσει μια από τις σημαντικές προσωπικότητες της Χαμάς βομβαρδίζοντας τη Βηρυτό για πρώτη φορά από το 2006. Ομοίως, στις 3 Ιανουαρίου, οι βόμβες εξερράγησαν η μία μετά την άλλη στο Ιράν κατά τη διάρκεια των εκδηλώσεων για τον Κασέμ Σουλεϊμανί όπου σχεδόν εκατό άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Το Ισραήλ είχε στοχεύσει και σκοτώσει και έναν σημαντικό Ιρανό στρατηγό στη Συρία. Αυτή η μέθοδος δράσης σαφώς περιφερειοποιεί τον πόλεμο του Ισραήλ και αναγκάζουν τις ΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες σε στρατιωτική επέμβαση κατά του Ιράν. Το Ιράν, από την άλλη, εξακολουθεί να μην φαίνεται να έχει δώσει κάποια σοβαρή απάντηση πέρα από τις προσπάθειες των Χούθι να κλείσουν τα στενά Μπαμπ ελ Μαντέμπ και την Ερυθρά Θάλασσα. Θα δούμε αν η Χεζμπολάχ θα επικαιροποιήσει την τρέχουσα περιορισμένη στρατιωτική της εμπλοκή στον Βορρά μετά τα πρόσφατα γεγονότα αλλά φαίνεται ότι η ισραηλινο-παλαιστινιακή σύγκρουση είναι πιθανό να επεκταθεί, έστω και σταδιακά.

Ένα άλλο μέτωπο στη Μέση Ανατολή είναι στο Σουδάν. Δυστυχώς, υπάρχει ένας εμφύλιος πόλεμος που έχει προκαλέσει να χάσουν τη ζωή τους χιλιάδες άμαχοι και φαίνεται ότι ορισμένες χώρες, ειδικά τα ΗΑΕ, ρίχνουν λάδι στη φωτιά. Στο Βορρά, οι συγκρούσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έχουν κλιμακωθεί ξανά. Συγκεκριμένα, η Ρωσία επιθυμεί να εκμεταλλευτεί τη διαδικασία σχετικά με τους δισταγμούς των δυτικών χωρών να στηρίξουν την Ουκρανία. Το μπλοκάρισμα της βοήθειας προς την Ουκρανία από το Κογκρέσο των ΗΠΑ και η αδυναμία των δυτικών χωρών να υποστηρίξουν αποτελεσματικά την Ουκρανία με την τρέχουσα παραγωγή αμυντικής βιομηχανίας τους άρχισε να αλλάζει την ισορροπία υπέρ της Ρωσίας. Φυσικά, η εξέχουσα θέση του ζητήματος της Γάζας έχει επισκιάσει την υποστήριξη προς την Ουκρανία. Η στιγμή της απόφασης πλησιάζει για τη Δύση, είτε θα αυξήσουν την υποστήριξη τους σε πιο ουσιαστικό επίπεδο και θα εξισορροπήσουν τη ρωσική επιθετικότητα, είτε η Ρωσία θα διαμορφώσει το πεδίο υπέρ της και θα αρχίσει να στριμώχνει την Ουκρανία. Οι μεγάλες περιοχές σύγκρουσης από το 2023 εξακολουθούν να υπάρχουν, αυξάνεται η πιθανότητα να κλιμακωθούν οι υφιστάμενες συγκρούσεις τόσο στη Βορρά όσο και στη Μέση Ανατολή και να γίνουν περιφερειακές. Δυστυχώς δεν φαίνεται εφικτό να πούμε αισιόδοξα πράγματα για το 2024 σε αυτό το σημείο.