Qazan-Antaliya arası häm Seber tatarlarınıň tuy cırları

Tatarstan xäbärläre – 06/2022

1824867
Qazan-Antaliya arası häm Seber tatarlarınıň tuy cırları

ТӨРКИЯ AШA ТAТAРCТAН ҺӘМ ДӨНЬЯ XӘБӘРЛӘРE / TÖRKİYÄ AŞA TATARSTAN HÄM DÖN'YA XÄBÄRLÄRE 10.05.2022 13:00 PODKAST

Tatarstanda Ciňü bäyräme cıyınnarı       

9nçı mayda böten Rusiyä Federaśiyäsendä bulğanı kebek Tatarstanda da Sovetlar Berlegeneň İkençe Bötendönya suğışında Gitler Germaniyasın Ciňü bäyräme qotlandı.

Qazannıň Meňyıllıq mäydanında Ciňüneň 77 yıllığına bağışlanğan bäyräm paradı uzdı.

Tatarstan Däwlät başlığı Röstäm Miňnexanov xalıqqa möräcäğät itep: “Suğış yıllarında bezneň yaqtaşlarıbıznıň batırlığı berqayçan da bezneň xäterdän kitmäyäçäk”, - dip belderde.

 

Qazannan Antaliyağa oçqıç säfärläre

Tatarstan başqalası Qazannan Antaliyağa baruçı turistlar öçen çarter reysları açıldı.

Oçışlar atnasına cide köndä könenä ike tapqır başqarıla, dip xäbär itä Tatarstan başqalası aêroportınıň matbuğat xezmäte:

“Antaliyağa oçıp kitü 2:30 häm 15:10 säğätlärendä ğamälgä aşırıla. May axırında oçıp kitülär sanın täwlegenä öçkä qadär arttıru planlaştırıla. Turlarnı turoperatorlardan häm turagentlıqlardan satıp alırğa bula”, - dip bilgeläp üttelär matbuğat xezmätendä.

Törek hawa yulları aviakompaniyäse Airbus A321 häm Boeing 737-800 oçqıçlarında yulçılarnı taşıy, alarda 180 – 200 utırğıç bar.

Maynıň ikençe yartısında Bodrum häm Dalamanğa reyslar açu planlaştırıla.

 

Sankt-Peterburg qalasında tatar milli kiyımnäre kürgäzmäse

Rusiyä Federaśiyseneň Sankt-Peterburg qalasında tatar milli kiyımnäre kürgäzmäse açıla.

11nçe-25nçe mayda Sankt-Peterburgnıň Admiralteyskaya kanalı yar buyı, 23 adresında urnaşqan “Hönärlär palatası”nda “Däwerlärneň altın cebe” dip atalğan êksklyuziv kürgäzmä uzaçaq. Bu xaqta Tatarstannıň Sankt-Peterburg şähäre häm Leningrad ölkäsendäge Daimi wäkilçelegeneň matbuğat xezmäte xäbär itä.

Kürgäzmädä zamança tatar ir kiyıme ürnäkläre täq’dim iteläçäk. Alar tatar motivların üz êçenä alğan çigeşlär belän bizälgän, tantanalı oçraqlar häm êşlekle oçraşularda kiyü öçen bilgelängän.

Älege temanı Sankt-Peterburg Millätlär yortı, Leningrad ölkäse Duslıq yortı, “Aq qalfaq-Neva” Sankt-Peterburg tatar xatın-qızları ictimağıy oyışması, “Fayda” Tatar mädäniyäte cämğıyäte” töbäk ictimağıy oyışması fondlarında saqlanuçı, tatar fol’klorı tradiśiyälärendä tegelgän, bäyrämnärdä häm kön sayın kiyılä torğan xatın-qız kiyımnäre tulılandıra.

“Tatar-inform” agentlığı citkergänçä, üz çiratında, êkspoziśiyädä tradiśion milli kostyumnar, altın häm ênce qullanılıp çigelgän inter’yer, könküreş äyberläre dä täq’dim iteläçäk.

 

Sankt-Peterburgta tatarlar cirlängän ziratta ömä ütkärelde

Sankt-Peterburg qalasındağı tatar cämäğätçelege belän bäyle tağın ber xäbär. Bu şähärdäge häm Leningrad ölkäsendäge Tatarstan daimi wäkilçelege beldergänçä, Sankt-Peterburgta tatarlar cirlängän ziratta ömä ütkärelde.

“Tatar-inform” agentlığı yazmasına qarağanda, 7nçe may könne Sankt-Peterburgnıň häm Leningrad ölkäseneň tatar ictmağıy oyışmaları Novo-Volkovsk ziratınıň tatar bülegen cıyıştırdı.

Mondıy ömä inde yolağa äylängän häm yıl sayın ütkärelä. Ömädä töbäkneň tatar ictimağıy berläşmäläre citäkçeläre, Tatarstan Cömhüriyäteneň daimi wäkilçelege citäkçeläre häm tatar cämäğätçelege qatnaştı.

Novo-Volkovsk ziratınıň unikal’ tarixı bar. 1820nçe yıllar azağınnan älege cirlektä möselman ziratı bula. Ul “gvardiya korpusınıň xärbi mullası Cangir Xantemirov üteneçe belän” oyıştırıla. Novo-Volkovsk ziratınıň iň iske öleşen tatarnıqı dip ataw däwam itä, ämma, asılda, ul küptän internaśional’gä äylände, diyılä xäbärdä.

Sovet çorında biredä tatarlar, azärbaycannar, qazaqlar, üzbäklär, başqortlar, Tön’yaq Qavqaz wäkilläre cirlängän. Şulay uq monda İmperator gvardiyase axunı, berençe tatarça “Nur” gazetın ğamälgä quyuçı, Sankt-Peterburgtağı mäçetkä nigez saluçı Ğataulla Bayazitov, kürenekle möselman êşleklese, uqıtuçı häm imam Şäyex Xafiz xäzrät Mäxmütov, Cämiğ’ mäçete möftiyı Cäffar Ponçayıv häm başqa kürenekle din ähelläreneň qaberläre bar.

 

Seberdä Altay tatarları mädäniyäte

“Tatar-inform” agentlığı Bötendönya tatar kongressınıň “Seber xalıqları yolaları festivalendä Altay tatarları mädäniyäten kürsättelär” digän xäbären citkerä.

Altay däwlät mädäniyät institutında 25nçe-29nçı aprel’ könnärendä studentlar festivale uzdı. Festival’ Seber xalıqlarınıň bäyräm ğoref-ğadätlärenä bağışlana. Älege çara “Êtno-mir” êtnomädäni proyıktı qısalarında ütte.

Çarada qatnaşuçı Seberdäge êtnik mädäniyät wäkilläre Seber töbägendäge xalıqlarnıň ğacäyıp unikal häm tösle üzençäleklären täq’dir itte.

Altay krayınıň “Dulqın” tatar milli mädäniyät üzäge” ictimağıy oyışması tatar mädäniyäten tanıttı. “Duslar” ansamble tatar häm urıs tellärendä törle kompoziśiyälär başqardı.

“Matur” hönär söyüçelär klubı citäkçese Yelena Wäliullina säxnä häm tradiśion tatar kostyumnarınıň törle variantların kürsätte.

 

Seber tatarlarınıň tuy cırları

Seber tatarlarınıň tuy cırları tuplanğan cıyıntıq basılıp çıqqan.

“Tatar-inform” agentlığı xäbär itüençä, Tatar êtnomuzıkologiyäsendä seber tatarlarınıň tuy cırlarına bağışlanğan berençe cıyıntıq basılıp çıqqan.

Tanılğan êtnomuzıkolog İlgiz Qadıyrovnıň “Tatar xalqınıň tuy cırları. Seber arealı” dip atalğan kitabın täq’dir itü Ğalimcan İbrahimov isemendäge Tel, ädäbiyat häm tarix institutında 12nçe mayda ütkärelä, dip xäbär itä oyıştıruçılar.

Cıyıntıqqa seber tatarlarınıň tuy fol’klorı ürnäge bulğan 88 cır notaları belän bergä urnaştırılğan. Avtor jırlarnı 1968nçe-1977nçe yıllarda Omsk, Tömän, Novosibirsk, Tomsk häm Kemerova ölkälärendä ütkärelgän êkspediśiyälärendä cıyğan.

Cırlarnıň küp öleşe yola fol’klorınıň inde onıtılıp betkän öleşen täşkil itä. Kiyäw yıgetläreneň “Kiyäw tipsäw” häm qız ozatuçılarnıň “Küç cırı” şundıylardan.

Notalı cırlarnıň ikençe ber öleşe – tuy tabını cırları.

Här cırğa avtornıň şärexlämäse birelgän. Cıyıntıqqa İlgiz Qadıyrovnıň fänni mäqaläläre dä urnaştırılğan. Alar seber tatarlarınıň fol’klor cırlarına bağışlanğan.

 
 


Bäyläneşle xäbärlär