Mähtäran xärbi muzıka törkeme

Dönyanıň iň elekke häm armiya orkestrları atası bularaq qabul itelüçe mähtär törek qaharmanlığı, törek möstäqillege aňlayışınıň bügenge köndäge kürkäm istälege bulıp tora. Ğosmanlı İmperatorlığınıň qoruçısı bulğan Ğosman Ğazigä 1289nçı yılda komandir wäqaläten birgän Anadolu Sälcuqlı xökemdarı Gıyasätdin Mäsud 2nçe cibärgän Maxsus bırğı törkeme belän barlıqqa kilüe qabul itelgän bügenge Mähtärneň qorılu köne tağın da elekkegä barıp totaşa.

Tarixta Törek xärbi muzıkasınıň berençe dokumentları bügenge Mongoliya cirlärendä tabılğan häm 8nçe ğasırda yazılğan Orhun Göktürk häm Sinä Usu yazmalarında kürelä. Bu yazmalarda baraban, xärbi orkestr häm bayraqnı aňlatuçı “Tuğ” süze urın ala. Tarixta Mähtär suğış alannarında başqarğan muzıka belän ğaskärilärneň milli häm ruxi xis-toyğıların köçäytep, alarğa köç-küät östägändä doşmanğa da qurqu salğan.

Mähtäran berlege komandirına Çorbacıbaşı dip äytälär. Ul Mähtäran berlegendäge Yäniçärilär häm Mähtär belän citäkli.

Bayraqlar - armiyaneň ğorurlığıdır. “Qızıl bayraq” däwlätne, “Yäşel bayraq” İslamiyätne, “Aq bayraq” bäysezlekne aňlata.

2 metr yarım tuğlar cizdän yasalğan. İke yağında at qılınnan yasalğan çuqlar bar. Tuğ xökemdarlıq, patşalıq, Ğosmanlı däwlätendä citäkçe kebek xärbi wazifa işaräte bularaq qullanılğan.

Mähtär muzıkası belän citäkläwçe keşe Mähtärbaşı dip atala. “Çävgän” yägni başqaruçı törkeme bırğı, 2 törle baraban, qıňğıraw belän barlığı 7 muzıka qoralın qullana. Ber Mähtär törkemeneň zurlığı häm kürkämlege qat sanına bäyle. Ber qat mähtär ber Zurnazän, ber Boruzän, ber Nakkaräzän, ber Zilzän, ber Davulzän häm ike Çävganidän toa.

Törek Qorallı Köçläreneň Mähtäran xärbi muzıka törkeme 18nçı ğasırğı Ğosmanlı İmperatorlığı waqıtındağı mähtär törkemen wäkillek itä.