Könçığış Törkistanda basım häm qırıslıq
Rabiğa Kadir ber köndä 2 meñnän kübräk uyğırnıñ üterelüen belderde
Könçığış Törkistan bularaq ta belengän Qıtaynıñ Şincan Uyğır üzidaräle töbäge qabat basım häm qırıslıq xäbärläre belän dönya kön tärtbendä.
Bötendönya uyğır qorıltayı başlığı Rabiğa Kadir barı tik Ramazan bäyrämeneñ berençe könendä genä Qıyau iminlek köçläre açqan utta 2 meñnän kübräk uyğır törkiläreneñ üterelüen alğa sörde.
Bigräk tä başqala Öremçedä basım arta bara.
Saqallı irlärneñ häm başyawlıqlı xatın-qızlarnıñ şähär avtobusına utıruınıñ tıyıluı belderelde.
Uyğırlarnıñ sörgendäge liderı Rabiğa Kadir Qıtaynı "uyğır törkilärenä qarşı sistemalı räweştä genotsid” yasawda gäyepläde.
Tokioda oyıştırılğan konferentsiyädä çığış yasawçı Kadir Ramazan bäyrämendä kilep çıqqan çualışlar waqıtında üterelgän uyğır sanınıñ 2 meñnän kübräk buluın, Qıtaynıñ isä çınbarlıqnı yäşerergä tırışuın alğa sörde.
Ramazan bäyrämeneñ irtäsendä Yarkent töbägendä başyawlıqlı xatın-qızlarğa höcüm oyıştırılğan, waqiğağa rizasızlıq belderüçelärgä qarata iminlek köçläreneñ qorallı çaralar kürüe näticäsendä 96 keşeneñ häläq buluı xäbär itelgän ide.
Uyğır törkiläreneñ rizasızlıq cıyının qanlı räweştä bastırıluına yärdäm itkän 6 qıtayğa härbersenä 15 meñ dollar, 47 keşegä dä ber meñ 500 dollar aqçalata büläk birelgän ide.
Soñğı aylarda bigräk tä Şincan Uyğır üzidaräle töbäge başqalası Öremçedä basımnarın arttırğan Qıtay politsiyäse oyıştırğan operatsiyälärdä küp sanda keşene qulğa aldı.
Totqınnardan kübese "separatizm”da gäyeplänep ülemgä xökem itelgän, xalıqara keşe xoquqları oyışmaları mäxkämäneñ häm alğa sörelgän dälillärneñ şöbxäle buluına iğtibarnı yünältte.
Töbäktäge assimilatsiya häm basım turında yaña xäbärlär dä kilä.
İñ soñğı bularaq saqallı irlär belän başyawlıqlı xatın-qızlarnıñ şähär transportına utıruı tıyıldı.
Ramazan ayında däwlät xezmätkärläreneñ häm uquçı yäşlärneñ uraza totuı tıyılğan, mäçetlärgä xalıqnıñ kerüe çiklängän ide.
Xalıqara keşe xoquqları yaqlawçıları mädäni häm dini ölkädä artqan basımnı töbäktäge kiyerenkelekneñ çığanağı bularaq kürsätä.
Kübese uyğır cämğise 20 millionnan kübräk törki xalıq yäşäwçe Könçığış Törkistan 1949nçı yılda Qıtay xakimiyätenä kerep, bäysezlegen yuğaltqan häm Şincan Uyğır üzidaräle töbäge isemen alğan ide.
