Kiñqırlı şӓxes Marat Käbirov

  Bügenge yazmabıznı ″Tatar-İnform″ mӓğ’lümat agentlığınıñ Törkiyӓdӓge xӓbӓrçese Ruşaniyӓ Altay xӓbӓrlӓrenӓ,″Wikipedia″ mӓğ’lümatlarına,internet çeltӓre yazmalarına nigezlӓnep ӓzerlӓdek.

  Ul – kiñqırlı şӓxes.Üze şağıyr’,yazuçı,jurnalist,distӓlӓgӓn cır tekstı avtorı,bik küp internet-proyektlar citӓkçese…Ğomumӓn alğanda,belmӓgӓn êşe,başqarmağan hönӓre yok anıñ…Anıñ icatında tema êzleklelege dӓ,janrlar törlelege dӓ,fӓlsӓfӓ irkenlege dӓ çağıla.Bügenge yazmabızda süzebez Marat Kӓbirov turında bara.Ul,bilgele bulğança, tamaşaçılarına matur cırlar avtorı,ber tında uqıla torğan şiğır’lӓre,tormışnıñ törle qatmarlarında yörtüçe roman-povest’ları,gazeta-jurnallarda basıluçı mӓqalӓlӓre aşa tanış.

   Marat Rӓfil ulı Kӓbirov 1970nçe yılnıñ 23nçe avgustında Başqortstannıñ İleş rayonı Señrӓn awılında dön’yağa kilӓ.Tuğan awılında sigez’yıllaıq  mӓktӓptӓ belem alğannan soñ ,Ürge Yӓrkӓydӓke  hönӓrçelek uçiliŝesın tӓmamlıy,bu uqu yortınnan ul mexanizator hönӓre alıp çığa.1990nçı yılda Başqort Dӓwlӓt universitetınıñ jurnalistika fakul’tetına uqırğa kerӓ,ӓmma berençe kursnı tӓmamlağannan soñ  nindider sӓbӓplӓr nӓticӓsendӓ bu yuğarı uqu yortınnan kitӓrgӓ mӓcbür bula.

  Uzğan ğasırnıñ siksӓnençe-tuqsanınçı yıllarında balalar matbuğatında ӓsӓrlӓre kürenӓ başlıy anıñ .Törle gazetlarda ber şӓlkem şiğır’lӓre basıla.Bik küp kenӓ tamaşalarğa sŝenariylar,kölkele monologlar,cır şiğır’lӓre yaza.Alarnı Tatarstannıñ hӓm Başqortstannıñ kürenekle sӓnğat’  ӓhellӓre başqara.

 2008nçe yıldan Marat Kӓbirov Tatarstan Yazuçılar berlege ӓğ’zası  bulıp tora.

  Bügenge köndӓ Marat Kӓbirov ӓdӓbi icat belӓn şöğıllӓnӓ.Ul ӓdӓbiyatnıñ törle tarmaqlarında,şul isӓptӓn fantastika,mistika,triller,drama,poêziya ölkӓsendӓ dӓ êşli.Avtor bügenge könneñ kisken problemaların kütӓrӓ,ruxi qıymmӓtlӓrneñ yuğala baruın ӓdӓbi geroylarnıñ neçkӓ psixologik kiçereşlӓre aşa taswirlıy.Tatar ӓdӓbiyatında berkemne dӓ qabatlamıyça icat itkӓn yazuçınıñ populyarlığı nigezendӓ - anıñ prozasınıñ ütkenlege,fantastik waqıyğalarnı da tormışçan,xӓtta yılatırlıq dӓrӓcӓdӓ sürӓtli aluı,üzeneñ uquçısı belӓn irekle hӓm ixlas aralaşuı,qotoçqıç küreneşlӓr turında yazıp ta uquçısı küñelendӓ yaqtılıq uyata aluı ğacӓplӓnderӓ.

  Marat Kӓbirov tatar ӓdӓbiyatın yaña biyeklekkӓ kütӓrüçe avtorlardan sanala.Anıñ iñ uñışlı ӓsӓrlӓre arasında  ″Ubırlar uyanğan çaq″ dip isemlӓngӓn fantastik romanı da bar.Yazuçınıñ bu romanı törekçӓ kitap bularaq dön’ya kürӓ.Bu ӓsӓrne Törkiyӓneñ Bartın universitetında uqıp çıqqan yӓş’  ğalim Al’p  Ӓrӓn Demirqaya tӓrcemӓ itep bastırğan.Tӓrcemӓçe bu ӓsӓrgӓ ″Vampirlar uyanğanda″ digӓn isem birӓ.Törekçӓgӓ tӓrcemӓ itelgӓn 256 bitlek kitap ″Paradigma akademi″ nӓşriyatında  basıla.

  Törek ӓdӓbiyatı ğalime Al’p Ӓrӓn Demirqaya Marat Kӓbirovnıñ icatın qızıqsınıp küzӓtüe xaqında söyli.Marat Kӓbirovnı ul tatar ӓdӓbiyatına yañaça ısullar kertüdӓ qıyu adımnar belӓn baruçı zamança yazuçı bularaq bӓyӓlӓp:″Marat Kӓbirovnıñ bu romanın tatar ӓdӓbiaytınıñ berençe fantastika hӓm qurqu ӓsӓre dip atarğa bula.Kitap mine şul yağı belӓn dӓ cӓlep itte inde″,-dip añlata.

  Törek ğalime Törkiyadӓge yazuçılarnıñ nigӓder fantastik ӓsӓrlӓr yazarğa alınmawları turında ğacӓplӓnӓ.Anıñ süzlӓrenӓ kürӓ,bu tördӓge romannar Törkiyӓgӓ  Könbatış ӓdӓbiyatınnan kilӓ,di ul.Anıñ öçen dӓ ğalim üzeneñ törek uquçıların bu janrdağı fantastik ӓsӓr belӓn törki yazuçılardan bulğan – tatar yazuçısı Marat Kӓbirovnıñ ӓsӓre belӓn tanıştırası kilӓ.Ӓlege fantastik ӓsӓrne tӓrcemӓ itü östendӓ Al’p  Demirqaya öç ay êşli.Kitapnıñ kereş öleşendӓ ӓsӓrneñ avtorı Marat Kӓbirov turında kiñ mӓğ’lümat ta  birelӓ.

  Qurqınıç küreneşlӓr,qotıçqıç waqıyğalar xaqında uqırğa yaratuçılar öçen yazılğan ″Ubırlar uyanğan çaq″ ӓsӓre  - tatar ӓdӓbiyatında vampirlar xaqında berençe roman.Ӓlege romanda waqıyğalarnıñ ber tatar awılındağı Şürӓle isemle uramında barğanın kürӓbez.Anda süz cӓyge yalda awılğa qaytqan yӓş’üsmer macaraları turında bara.Marat Kӓbirovnıñ bu romanında kersez mӓxӓbbӓt tӓ,qot alınırlıq küreneşlӓr dӓ,küzgӓ yӓş’  kitererlek yaqtılıq ta ,ğomumӓn alğanda,barısı da bar.

  Ӓye,Marat Kӓbirov tatar prozasın üsterügӓ dӓ zur öleş kertӓ.Ul tatar ӓdӓbiyatın yaña obrazlar,alımnar,xӓtta janrlar belӓn bayıta.Anıñ  turında ″Watanım Tatarstan″ gazetı bitlӓrendӓ dӓ:″Moña qadӓr çit il ӓdӓbiyatları aşa tanış bulğan fêntezi,xorror,marik realizm janrların tatar ӓdӓbiyatına alıp kilde.Ber uq waqıtta ul törle janrlar berlegen xasil itüçe f’yujen  yünӓleşendӓ dӓ aktiv êşli hӓm ӓdӓbiyatnı künegelgӓn qısalardan çığarıp yaña tarafta xӓrӓkӓt itӓrgӓ êtӓrgeç tӓ birӓ″,-dip yazılğan.

Çığanaqlar:

1)https://maratkabirov.com/new/vampirlar-uyangan-chak-törek-telenda...

Ruşaniyӓ Altay.″″Ubırlar uyanğan çaq″-törek telendӓ″.″Tatar İnform″.04.01.2023

2)https://kitap.tatar.ru/tt/site/42317037-3/news/150454/...

Avtor:″″Şağıyr’  prozası″:yazuçı Marat Kӓbirovqa – 50 yӓş’″.21.08.2020

3)https://belem.ru/node/7772

Ğataullin R.:″Yazuçı Marat Kӓbirov saytı″.30.08.2020

4)https://chelny-rt.ru/news/gmlr/marat-kbirov-bgenge-tatar-dnyasynda-min-i-irekle-yazuchy...

Ӓxmӓdiyeva G.:″″Marat Kӓbirov:″Bügenge tatar dön’yasında min iñ irekle yazuçı″.″Kömeş Kıñğırau″.09.06.2021

5)https://vatantat-ru.cdn.ampproject.org/v/s/vatantat.ru/2021/04/52514/...

Xӓbӓrlӓr.″Xezmӓttӓşebez,yazuçı Marat Kӓbirov yubeley kiçӓsenӓ çaqıra″.″Watanım Tatarstan″.22.04.2021

Törle çığanaqlardan tuplap ӓzerlӓwçe: Kӓdriyӓ Mӓyvacı.

Törek ğalime, professor Mostafa Önӓr hӓm anıñ şӓkertlӓre belӓn bӓyle êşçӓnlege | TRT Tatarça

 

“Xӓlil Açıqgözneñ hӓr süze telebezne üsterü öçen näticäle êşläw belän bäyle ide” | TRT Tatarça