Qara diñgez tabiğıy gazına ömetlär arttı

Törkiyä yılına yaqınça 51 milliard kubometr tabiğıy gaz yağa häm bu nisbättän Awrupanıñ iñ zur dürtençe qullanuçısı. Ozaq yıllar zäñgär yağulıq tulısınça importlana ide. Sakariya gaz mäydanındağı açış belän bergä bu wäzğıyät’ üzgärä başladı. Citeşterü aprel’ ayına yaqınça 4,6 million kubometr buldı. 1,8 million yortnıñ tabiğıy gazı Törkiyäneñ milli çığanaqlarınnan qanäğat’länderelä başladı.

Tik maqsatlar tağın da zurraq. 2025nçe yıl başında köndälek citeşterüne 10 million kubometrğa citkerü uylanıla. Yaña açışlardan soñ isä 20 million kubometrğa tutıru maqsatı quyıla. Bu isä yaqınça 9-10 million yortnıñ tabiğıy gazın ildäge çığanaqlardan qanäğat’länderep bulaçaq digän süz.

Älege säbäplär arqasında gaz saqlağıçları mäs’äläsendäge maqsatlar da ber-ber artlı tormışqa aşırırla. 2028nçe yılğa qadär Törkiyä qullanılaçaq gazınıñ 20%ın saqlawğa quya alırlıq xälgä kilergä uylıy. Ênergetika häm tabiğıy çığanaqlar ministrlığınıñ planlawlarına qarağanda, Törkiyäneñ saqlaw mömkinlekläre qullanu däräcäseneñ 50%ına qadär bula ala. Şul säbäple, Toz küle tabiğıy saqlaw basseynınnan başlap bik küp mäydanda tabiğıy gaz saqlaw urınnarı buldıru yäisä kiñäytü küzdä totıla.

Tik bu berdänber säbäp tügel. Törkiyäneñ ênergetika üzägenä äwerelü proyektı da saqlaw mömkinleklären arttırunınıñ säbäbe.

Trakiyada ênergetika üzäge öçen urın bilgeläw êşçänlekläre tögällände. Ob’yektnıñ bıyıl tözelüe maqsat itep quyıla.

Rusiyä belän bergä tormışqa aşırılaçaq proyekt qısalarında Mäskäw-Änkara arasında delegaśiyälär yörep tora. Proyektqa axırğa qadär citkerü öçen êşçänleklär bara.

Törkiyä xäzerge waqıtta 7 xalıqara tabiğıy gazütkärgeçe, 4 sıyıqlaştırılğan gaz ob’yektı häm 2 cir astı saqlaw urınına iyä.  

Xalıqara proyektlardan “Törek Ağımı” - Rusiyäneñ Anapa şähärennän Kırklarelidäge Kıyıköy cirlegenä qadär suzılğan 930ar çaqrım ozınlığındağı ike ütkärgeçtän tora. Qara diñgezneñ astınnan uzuçı ütkärgeçlärdän berse Törkiyäneñ milli çeltärenä totaşa. İkençese isä Törkiyädän tranzit kiçüçe gaznıñ Awrupağa qudırıluın täêmin itä. Här ütkärgeçneñ yılda 15,75 milliard kubometr gaz qudıru sıydırışlılığı bar.

Rusiyä tabiğıy gaz çeltäreneñ külämen arttırırğa teli. Bu mäs’älä belän bäyle söyläşülär däwam itä.  

Rusiyädän Qara diñgez aşa ütep Törkiyägä kilep ireşüçe tağın ber ütkärgeç isä - “Zäñgär Ağım”. Ul yılına 16 milliard kubometr gaz qudıra ala.

Azärbaycannıñ Xäzär tabiğıy gazın kiterüçe “Trans Anadolu” ütkärgeçe xäzerge waqıtta 16 milliard kubometr zäñgär yağulıq qudıru mömkinlegenä iyä. Anıñ 6 milliard kubometrı Törkiyägä, 10 milliardı isä Awrupağa cibärelä. Ütkärgeçneñ külämen tiz arada 2 tapqır arttıru planlaştırıla. Törkiyä tabiğıy gaz törlelegen Urta Aziya törki cömhüriyätläre belän imzalanaçaq kileşülär belän dä kiñäytergä teli. Bu nisbättän berençe adım Törekmänstan belän yasaldı. Mart ayı başında ike däwlät arasında zäñgär yağulıq mäs’äläsendä xezmättäşlek kileşüe imzalandı.

Azärbaycannıñ Qarabaxtağı Zäñgäzur koridorınıñ açıluı belän bergä il tabiğıy gazın Xäzär aşa Törkiyägä cibärüne maqsat itep quya. Ütkärgeç Törkiyäneñ dä, Awrupanıñ da ênergiyä iminlegenä öleş kertäçäk.