تورکیه پنجرهسیندن اورتادوغو(48)
روسیا پرزیدنتی پوتینین دعوتی ایله سوچیده تورکیه پرزیدنتی اردوغانلا ایران پرزیدنتی روحانی بیر آرایا گتیرن 22 نوامبر تاریخلی کریتیک ایجلاس بؤلگهده ایلک دفعه تعقیب ائدیلدی
تورکیه پنجرهسیندن اورتادوغو(48)
روسیا پرزیدنتی پوتینین دعوتی ایله سوچیده تورکیه پرزیدنتی اردوغانلا ایران پرزیدنتی روحانی بیر آرایا گتیرن 22 نوامبر تاریخلی کریتیک ایجلاس بؤلگهده ایلک دفعه تعقیب ائدیلدی. بیز ده بو هفته پروقرامیمیزدا سوچی گؤروشمهسینی، سوریه تورکمنلرینه و بؤلگهیه تأثیرلرینی تحلیل ائدجگیک.
آتاتورک اونیورسیتهسی اولوسلار آراسی ایلیشکیلر بؤلوموندن دوکتور جمیل دوغاچ ایپکین مسئله ایله باغلی قیمتلندیرمهسینی تقدیم ائدیریک.
-------
روسیا پرزیدنتی پوتینین دعوتی ایله سوچیده تورکیه پرزیدنتی اردوغانلا ایران پرزیدنتی روحانی بیر آرایا گتیرن 22 نوامبر تاریخلی کریتیک ایجلاس بؤلگهسینده و اولوسلار آراسی توپلومدا ماراقلا تعقیب ائدیلیب. اصلینده سوچی، اوچ اؤلکه اؤز آرالاریندا باشلادیقلاری و هلهلیک داها چوخ سوریه مرکزلی گرچکلشن سئچیجی امکداشلیغین آستانادان نوبتی آددیمی. سوچیده اوچ لیدر آراسینداکی ذیروه سرعتلندیرن کونژونکتورل عامللرین اولدوغونو دا ایلک نوبهده قبول ائتملیییک.
سوچی ایله 2016 تاریخلی آستانا پروسهدن بو یانا اوچ اؤلکه سوریهدکی فرقلی ماراق و موقهلرینه باخمایاراق، بو گونه قدر یاراتمیش اولدوقلاری سئچیجی امکداشلیغی ایندی اولوسلار آراسی توپلوم قارشیسیندا گؤرونور قیلماغا قرار وئردی. بو گؤرونوشون اوچ طرف اوچون ده طلب اولونماسی تعجبلو دئییل. چونکی بو گون سوریهده اوچ تامیناتچی اؤلکهنین بئش اسکیکلیک بؤلگهنی یاراتمیش اولماسی و بو سایهده اؤلکهده آتشکسین بعضی آخسامالارا باخمایاراق داوام ائدیر اولماسی سوریه شخصینده الده ائدیلمیش بؤیوک بیر اوغور. 22 نوامبردا سوچیده ایران، تورکیه و روسیانی بیرلشدیرن ان اؤنملی عامللردن بیری شوبههسیز، طرفلرین سوریهنین اراضی بوتؤولوگونون محافظه ائدیلمهسی لازیم اولدوغو موضوعسونداکی بیرگه گؤروشلری. بو باخیمدان، سوچی گؤروشو سونراسیندا اوچ لیدرین سوریهده باریش و ثابتلیگی تامین ائتمک کیمی سیاسی بیر آنلاشما ایچینده اولدوقلارینی آچیقلامالاری آستانا آنلاشمانین داوام ائتدیگینی ثبوت ائدیر. همچینین سوریه مسئلهسینین سیاسی آیاغینین گئدیشاتی باخیمیندان طرفلرین جیدی بیر مرحلهیه گلدیگینی گؤستریر. بو باخیمدان، اوچ لیدرین بیرگه مطبوعات کونفرانسی سونراسی روسیا پرزیدنتی پوتینین سوریهلیلارین تالعلرینی سوریهلیلارین معین ائدجگینی سؤیلمهسی ده بو باخیمدان اولدوقجا اؤنملی.
حادثهیه سوریه تورکمنلری شخصیندن گؤتورسک، سوریه تورکمنلرینین 2011-جی ایلدن بو یانا وئرمیش اولدوغو "شرف و آزادلیق موباریزهسی یئنی مرحلهیه چاتیب. سوریهدکی ایچ سیاسی و نیظامی بالانسین دییشمهسی و اورتا شرقدکی بؤلهسل گوج تارازلیغینین گلدیگی نقطه اعتباریله آرتیق سوریهده سیاسی حلّ مسئلهسی نیظامی مسئلهلرین اؤنونه کئچدی. بو گون سوریه تورکمنلری و سوریه تورکمنلرینین قانونی نمایندهسی اولان سوریه تورکمن مجلیسی ایستر سیاسی، ایسترسه ده دیپلوماتیک اولاراق سوریهده تورکمن خالقینین منافعلرینی قوروماق و گلهجگینی تأمینات آلتینا آلماق اوچون نؤوبتی پروسهده سیاسی حلّ ماساسیندا اولما موباریزهسی وئریر.
البته، تورکمنلر سوریه موخالیفتی ایچینده فرقلی پلاتفورملاردا تمثیل اولونور. آنجاق بو پلاتفورملاردا تورکمنلرین حقوقلارینی قوروماق اوچون وئریلن تلاش چوخ اؤنملی اولماسینا باخمایاراق کیفایت دئییل.
سوریه تورکمنلری سوریهده عربلردن سونرا ان بؤیوک اهالییه مالیک ایکینجی اتنیک قروپ. سوریه تورکمنلری، سوریهده آرخادا قویدوغوموز پروسسین ان بؤیوک معلوللاریندان بیری. هئچ بیر زامان اتنیک/دینی ترور تشکیلاتلاری ایله علاقهسی اولمامیش و هر زامان سوریهنین اراضی بوتؤولوگونو قوروموش بیر جمعیت اولاراق سوریه تورکمنلری بو گون ده ماسادا اؤز حقوقلارینی اؤزو مدافعه ائتمک ایستییر. بو حاقلی بیر ایستکدیر بئله کی، سوریهنین گلهجگی ایله علاقهدار هر هانسی بیر توپلانتیدا سوریه تورکمنلرینین تمثیل ائدیلممهسی، او توپلانتینین صمیمیتینین و مشروعیتینین محاکیمه ائدیلمهسینه سبب اولاجاقدیر.
بو چرچیوهده؛ سوریهدکی بوتون خالقلارین تمثیل ائدیلهجگی اعلان ائدیلن و سوچیده توپلانماسی پلانلاشدیران سوریه میلی دیالوق کونگرهسینه سوریه تورکمن مجلیسی، تورکمنلری تمثیل ائدن قاتیلماغی آرزولاییر. بو چرچیوهده لازیمی بوتون تلاشلارین مووافیق اورقانلار و تشکیلاتلار چرچیوهسینده کئچیریلدیگینی بیلیریک.
سوریه تورکمنلرینین لازیم سوچی، ایسترسه ده دیگر پلاتفورملارداکی ان اؤنملی هدفی؛ سوریهنین اراضی بوتؤولوگونون قورونماسی پرینسیپی چرچیوهسینده تورکمنلرین یازیلاجاق یئنی آنایاسا ایچینده سوریهدکی وارلیغینی تانییاجاق، حقوقلارینی قورویاجاق و تأمینات آلاجاق بیر حقوقی ایستاتوس قازانماسینی تامین ائتمک. بو نقطهده گومان ائدیرم کی، اوّلا طلب سوریه تورکمنلرینه "قوروجو خالق ایستاتوسو وئریلمهسی اولاجاقدیر.
سوریه تورکمنلری بو هدفینه چاتا بیلمک اوچون نؤوبتی پروسسده، سوریهده سیاسی ثابیتلیگین تامین اولونماسینا کؤمک ائدهجک بوتون طرفلرله سیاسی دیالوقا آچیق اولدوغونو کئچدیگیمیز گونلرده توپلوم ایله پایلاشیب. سوریه تورکمنلرینین بو مسئلهده تک قیرمیزی خطی سوریهنین و تورکیهنین امنیتینه تهدید تشکیل ائدن ترور تشکیلاتلاری عینی اساسدا ایشتیراک ائتممک. بو معنادا سوریهنین اراضی بوتؤولوگونه قارشی موختلیف حرکتلر ایچریسینده یئرلشمیش رادیکال دینی/ اتنیک آکتورلارین سوریهنین گلهجگینین قوراجاغی ماسادا اولماماسی دوغرو اولاجاقدیر. تورکمنلر، نؤوبتی پروسهده هر جور پاچالی یاپییا/ نفوذا قارشی اولدوغونو اعلان ائدیب. بو دوغرو بیر داورانیشدیر. چونکی، اؤلکه بوتؤولوگونه خلل گتیرهجک بیر سیرا اتنیک/دینی قروپلارا فدرال/ اوتونوم ایستاتوسلار وئریلمهسینین هانسی منفی نتیجهلره یول آچدیغی عراقدا تجروبه ائدیلیب. عراقدا داعشی اورتایا چیخاران اساس سبب ده بو اولدو. تورکمنلرین هر هانسی بیر فدرال/ اوتونوم منطقه طلبی یوخدور چونکی بونو اؤلکهنین پارچالانماسی کیمی گؤرورلر. سوریه تورکمنلری، تورکمنلر داخیل اولماقلا بوتون خالقلارین اساس حاق و حریتلره صاحب اولدوغو مرکزی دولت مودئلینی مدافعه ائدیر.
--------
آتاتورک اونیورسیتهسی اولوسلار آراسی ایلیشکیلر بؤلوموندن دوکتور جمیل دوغاچ ایپکین مسئله ایله باغلی قیمتلندیرمهسینی تقدیم ائتدیک.