Bitlis Ahlat Hasasy

Türkiyäniň Gündogar Anadoly sebitinde, Wan kölüne kenary bolan Bitlis welaýatynyň gadymy etraplarynyň biri bolan Ahlat etraby, esasan hem Anadoly we türk taryhy taýdan tankydy ähmiýete eýedir. Etrapda ýerleşen Urart, Seljukly, Akgoýunly we Osmanly döwürlerine degişli eserleri, sebitiň we türkleriň Anadoly gelmegi bilen bagly möhüm maglumatlary özünde jemleýär. Ahlat etraby şeýle hem, önümçiliginde ýokary hilli senetçilik bilen we gündelik ulanylyşyny we çeperçilik gymmatlyklary bilen özüne çekýän hasanyň gürnüşleriniň birine ýer eýeçiligini edýär. Geçmişi we ýasama usuly ençeme asyra uzap gidýän "Ahlat hasasy", Ahlat etrap häkimliginiň ýüz tutmagy netijesinde 2017-nji ýylda Türkiyäniň Geografiki taýdan hasaba alynan önümleriň hataryna goşuldy. Hasa sebitde ýörite ösdürilip ýetişdirilen hoz agaçlaryndan öndürilýär. Ahlat etrabyndaky hoz agaçlary yzygiderli ideg edilýän we suwarylýan agaçlardyr. Ahlat hasasy 2 görnüşde öndürilýär. Ýaşuly we hassa adamlar tarapyndan gündelik durmuşda ulanmak üçin öndürilýän galyň hasalardan başga-da, sowgat, bezeg we syýahatçylyk maksatly hasalar sebitdäki hünärmenler tarapyndan ussatlyk bilen öndürilýär. Hasanyň önümçiligindäki iň möhüm element, ulanyljak hoz agajynyň 1 ýyl hiç hili gün şöhlesi bolmazdan jemi 2 ýyl guramagydyr. Bu hasanyň berkligi üçin örän möhüm şertdir. Abzallaryň kömegi bilen emele getirilen şekillendirme işlerinden soň, hasany ýasamak ussatlaryň el ussatlygy bilen amala aşyrylýar. Hasa ýasaýan ussalar kesgitlenen görnüşine baglylykda örtmek, oýmak, ýakmak ýa-da reňklemek usullaryndan birini ulanýarlar. Hasa uly gymmatlyk goşýan, ebru, illiminirlenen elýazma we kiçi nagyşlar ussalar tarapyndan seresaplylyk bilen Ahlat hasasyna geçirilýär. Hasanyň tutawaç bölegi üçin bolsa haýwan şekilleri ýa-da altyn we kümüş ýaly gymmat bahaly metallar ulanylýar.