دین و توپلوم (11)
دگر‌لی اوخورلار!
اینانج عنصورو دین‌لرین ایلک شرط‌لرین‌دن بیری‌دیر. اؤنمین‌دن اؤترو بیز پروقرامیمیزدا دین‌لرین ایمان آنلاییشی اوزرینده قیساجا دورماغا چالیشاجاییق.
هم دین، هم ده فلسفه الله، عالم، انسان روحو و بون‌لارین قارشی‌لیق‌لی ایلیشکی‌لری ایله اؤلوم‌دن سونراکی حیاتا باغلی پروبلئم‌لر حاقیندا بیر شئی‌لر سؤیلیر . الله‌ین وارلیغی، صیفت‌لری، یاراتماسی، ائورن - انسانلا ایلیشکی‌سی، انسانین اؤزگورلویو و مسئولیتی، دونیا و آخیرت کیمی بیر سیرا تمل مسئله‌لر، متافیزیکسل بیر آراش‌دیرمانین آنا قونولارینی تشکیل ائدیر. اسلام متافیزیکی، هر شئی‌دن اؤنجه اسلامین وارلیق تصوورو و بو تصوورون اؤزونه ایلیشکین عنصورلاری ایفاده ائده‌جک. اسلام متافیزیکی یا دا اسلام دونیا گؤروشو، بوتون وارلیغی و حیاتی اهاته ائدن نهایی حقیقته دایر دییشمز المنت‌لره ایشاره ائتمکده‌دیر. بونلار تانری، وحی، یاراتما، دین و بیلگی کیمی آنلاییش‌لاری احتیوا ائدن تمل قونولاردیر.
اؤنجه ایفاده ائدک کی، هر دینین مرکزینده او دینین تانری تصوورو یئر آلیر. بو قونو او دینی باشقا دین و دوشونجه سیستم‌لرین‌دن آییران تمل عنصوردور. بو سبب‌دن اسلام دینینی ده باشقا دین‌لردن آییران اونون تانری تصوورو اولوب بو، اسلام متافیزیکی‌نین بوتون عنصورلارین قایناغی دوروموندا‌دیر.
داها اؤنجه‌کی پروگرام‌لاریمیزدا دا ایفاده ائتدیگیمیز کیمی الله اینانجی ایلکل دین‌لرده و باشقا اینانج سیستملری‌نین هارداسا هامیسیندا واردیر. ایمان، انسانین طبیعی اؤزللیک‌لرین‌دن بیری‌دیر. انسان، اطرافین‌داکی وارلیق‌لار حاقیندا ایکی چئشید یارقییا صاحیبدیر. بو یارقینی انسان دئییل اطراف‌داکی وارلیغین یاپیسی تعیین ائدر. اگر وارلیق بئش دویغو ساحه‌سی‌نین ایچینده ایسه بونون حاقین‌داکی یارقیمیز بیلگییه، بئش دویغو ساحه‌نین دیشیندا ایسه اینانجا دایانیر. بو ایکی یارقی قایناغی انسان‌لارین حیات‌لاری‌نین بوتونونو ائتکیلر. بیلگینین قونولاری سومود/عینی و ائورنسل اولدوغو اوچون انسان‌لار آراسیندا اتفاقلا قبول گؤرر. آنجاق ایمانین قونولاری بیلگینین‌کی قدر سومود و ائورنسل اولمادیغی اوچون توپلوم‌لارا گؤره فرق‌لی‌لیک‌لر گؤستریر. بونا باخمایا‌راق ایمان انسانین یاشام بیچیمینه، دوشونجه‌لرینه و داورانیشلارینا یؤن وئریر.
ایمان قاورامی‌نین تانیم‌لاری بعضی مذهب بیلگینلرینه گؤره بیر بیرین‌دن فرق‌لی ایسه ده، یالنیز دیلله ایقرار، یالنیز اورکله تصدیق و دیلله ایقرار ائدیب قلبله تصدیقین یانیندا دینین گرکلریله عمل ائتمک شکلینده اوچ جور تعریف اوزرینده اوداقلاندیق‌لاری گؤرولر. بو تانیملارا باخا‌جاق اولساق ایمان اوچون اوچ شئی سؤز قونوسو اولماقدا‌دیر. بونلار؛ دیلله ایقرار، قلبله تصدیق و واجبلرله عمل یعنی ایقرار، تصدیق و عمل‌دیر. اسلاما گؤره ایمانلا بیلگی آراسیندا پارالل بیر باغ اولوب آرا‌لارین‌داکی ایلیشکی بیر بیرینی دستکلر دورومدا‌دیر. اصلا ایمانلا عقل ضدیت تشکیل ائتمز. ایمانین گرچکلشمه‌سینده فردین ایراده‌سی ائتکیلی‌دیر.
ایمان، عمومی معنادا انسانی بیر اؤزللیک‌دیر. چونکو ایمانلا ایلگیلی اؤنرمه‌لر، انسانین ماراق‌سیز قالماسی ممکون اولمایان بیر یاپیدا‌دیر. انسانی بیر اؤزللیک اولماسی‌نین یانیندا ایمان، انسانین بوتون من‌لیگی ایله ایلگیلی‌دیر. نئجه کی ایمانی، خریستیان تئولوگ‌لار دا "ذهنین قبولو، اوریین گوونی و ایراده‌نین بویون ایمه‌سی" شکلینده تانیملامیش‌لار کی، بو دا اونون انسانی تامامیله قابسایان، قوشادان بیر آنلاییش اولدوغونو گؤسترن بیر یورومدور. ایمانی، انسانین ان اوجا ایلگیسی اولا‌راق تانیملایان بعضی عالیم‌لر، اونون عینی زاماندا مرکزی بیر حرکت اولدوغونو قبول ائدر. اونا گؤره ایمان انسانین فردی حیاتی‌نین مرکزینده اولوب حیاتین بوتون یؤن‌لرینی اهاته ائدیر. مرکزده اولا‌راق ایمان، فردی حیاتین رومانتیک، ذهنی، روحی، بدنی حتی شعورلو - شعورسوز اولماق اوزره بوتون یؤن‌لرینی بیرلشدیریر. نئجه انسان بو عنصورلارین بیر بیرین‌دن آیریلماز شکیلده بیر آرایا گلمه‌سین‌دن اولوشور و بونلار انسان‌اوغلونون آیریلا‌بیلمز یؤن‌لرینی اولوشدورورسا، انسانین تملینه یئرلشن ایمانین دا اونلارلا باغلانتی‌سی و اونلار اوزرینده ائتکیسی واردیر. بو سبب‌دن ایمان نه یالنیز ذهنین بیر محصولو اولا‌راق یارادیلابیلر نه ایراده‌نین چاباسی نه ده رومانتیک حرکت‌لرین نتیجه‌سی اولا‌راق گؤرونور. ایمان ایچینده بون‌لارین بوتونونو احتیوا ائدن بیر فنومن‌دیر.
یوخاریدا ایفاده ائتدیگیمیز کیمی انسانین یارادیلیشیندا اللها اینانما و عبادت ائتمه اؤزللیگی واردیر. انسان، ماده و روح‌دان اولوشموش بیر جان‌لی‌دیر. انسانین گؤرونن بدنی، اونون مادی یؤنونو، گؤرولمه‌ین یؤنو ده معنوی یؤنونو تشکیل ائدیر. ماهیت و حقیقتینی تام اولا‌راق بیلمه‌دیگیمیز روحوموز، بدنیمیزله بیرلشینجه حیات میدانا گلیر. دئمک کی، انسانی جان‌لی توتان، انسانا اساس انسان اولما اؤزللیگی قازاندیران روح‌دور. بونو بسله‌ین شئی ده ایمان‌دیر.
ایمان فردلر باخیمین‌دان اؤنم‌لی اولدوغو قدر توپلوم باخیمین‌دان دا اؤنم‌لی‌دیر. اللها اینانان انسان‌لاردان اولوشان توپلوملاردا دینج‌لیک اولار. چونکو اللها اینانان انسان، عینی زاماندا آخیرته ده ایناندیغی اوچون حیاتینا اونا گؤره چئکی نیزام وئرر. انسان‌لارلا یاخشی دولانار ، دایم یاخشی‌لیق ائدر، پیس‌لیک ائتمز . اونون الین‌دن و دیلین‌دن هئچ کیم ضرر گؤرمز. سئور و سئویلر. یتیمی و یوخسولو قورویار. بو سبب‌دن اینانان‌لاردان اولوشان توپلوملاردا بیرلیک، ائشیدلیک، دایانیشما، کؤمکلشمه و دینج‌لیک اولور. اگر بو گونکو چوخ ساییدا مسلمان توپلوملاردا چئشیدلی اولومسوزلوقلار، راحاتسیز‌لیق و اضطراب وارسا، بوتون بونلار اللها ایمان‌لاری‌نین تام اولماییشین‌دان قایناقلانماقدا‌دیر.
نتیجه اولا‌راق یارادیلیش آماجینی بیلن و یارادیلیش آماجینا اویغون یاشایان انسان، موتلو بیر حیات یاشایار. چونکو اوجا یارادیجینی بیلمک، اونا عبادت ائتمک، اونا گوونمک، دایانماق، سیغینماق انسانا تعریف ائدیله‌بیلمز بیر دینج‌لیک و موتلولوق وئرر. اوجا اللها عبادت ائتمک ایسه وظیفه‌لرین ان بؤیوگو، ان اؤنم‌لی‌سی و ان لازیمیدیر. بو ان اؤنم‌لی وظیفه‌نی یئرینه گتیره‌نین دویاجاغی دینج‌لیک و مونلولوغون او نیسبتده بؤیوک اولاجاغین‌دان شبهه یوخ‌دور. چونکو ایشینی اؤزن/وسواس ایله گؤرر، کیمسه‌نین قارشی‌سیندا بویون ایمز و ایشلرینده ان بؤیوک چابانی گؤستره‌جک، اصلا تنبل‌لیک ائتمه‌یه‌جک. انسان اونورونو زده‌له‌یه‌جک هر هانسی بیر داورانیشا گیرمز.
ایلگیلی‌لی خبرلر
بو‌لاری بیلیرسینیزمی؟ (13)
تورکیه‌نین ایلک قاپا‌لی موبادیله مرکزی‌نین ایستانبول‌داکی کاپالیچارشی اولدوغونو بیلیردینیزمی؟