دین و توپلوم (15)
دگرلی اوخورلار!
ایلاهی دین‌لرده پیغمبر تصوورو، بیلینن بیر وضعیت‌دیر. پیغمبرلر، تاریخ بویونجا اجتماعی دییشیم‌لرین ان اؤنم‌لی اؤنجوللری‌دیر .
اینسانلیغین یارادیلیشین‌دان اعتباراً سوره گلن پیغمبرلیک قورومو، اینسان ایله تانری آراسین‌داکی ایلیشکی شبکه‌سینده ضروری بیر قورومدور. پیغمبرلر، یئر اوزونده جان‌لی وحی‌لردیر . الله‌ین اؤز قوللاریندان ایسته‌دیگی اینسان تیپی‌نین سومود نومونه‌لری‌دیر. رسالت / پیغمبرلیک وظیفه‌سی چالیشماقلا، اوخویا‌راق الده ائدیله‌بیله‌جک بیر مقام دئییل . الله قول‌لاری ایچری‌سین‌دن اوستون اؤزللیک‌لره صاحب شخصلری ائلچی اولاراق سئچر و اونلار واسیطه‌سیله اینسان‌لارا مئساژینی گؤندریر . ائلچی‌لری‌نین باشقا اینسان‌لاری وحی‌له تربییه ائتمه‌سینی ایستر .
اینسان‌لار پیغمبرلرله قارشیلاشماسا‌لار دا عاغیل‌لاری الله‌ین وارلیغینا، بیرلیگینه ایناناجاق و اخلاقی دوغرولاری تاپا‌بیله‌جک یاپیدا اولسا‌لار دا توپلومسال دوزنین تامین ائدیلمه‌سینده پیغمبرلیک قورومونا احتیاج واردیر. اینسان، بشر اولماسی سببین‌دن بعضا دویغو و منجیللیک‌لرینه مغلوب اولابیلیر. عاغیلدان اولوشان خام گوجو فرقلی یؤن‌لرده ایستیفاده ائده‌بیلیر. مثبت و منفی قطب‌لارا صاحب بیر وارلیق اولان اینسان، داوام‌لی " ایرشاد " ائدیلمه‌یه محتاج‌دیر. هر زامان ائتدیگی حرکتین سونجونو کسدیرممه‌یه‌بیلیر . بو سبب‌دن اؤزونه دوغرو یول گؤستریلمه‌لی، یاخشی و پیس شئی‌لر ایضاح ائدیلمه‌لی، پیس‌لیک‌لردن ساقیندیریلما‌لی، خئیرلی اولان شئی‌لره تشویق ائدیلمه‌لی‌دیر. پیغمبرلر بو معنادا اینسان‌لاری ایرشاد ائدن شخص‌لردیر.
اصلینده پیغمبر، الله‌ین اینسانا اولان رحمتی‌نین بیر تجلی‌سی‌دیر. باشی‌بوش بوراخیلان اینسان تک باشینا، نه هیدایتی نه ده ائورنسل گؤزل داورانیش‌لاری تاپا‌بیلر. اینسان، اؤز-اؤزونه ایلاهی گؤزل‌لیک‌لره چاتا‌بیلمز. یارادیلیشی گریی بیر رهبره، اوستون اؤزللیک‌لی بیر اؤندره محتاج‌دیر. پیغمبرلر، بو معنادا اینسان‌لارین رهبرلری‌دیر .
پیغمبر وحیی گتیریب، الله‌ین ایستک‌لری یولوندا توپلوما معلومات گتیرر. گتیردیگی معلوماتی اینسان‌لارا چات‌دیرماق اوچون چابا صرف ائدر و اونلاری شخصاً تطبیق ائدر. داها دوغروسو وحیین هدفینی شخصاً یاشایا‌راق گؤسترر. مؤمن‌لر اونا باخا‌راق مسلمان‌لیغی نئجه یاشایا‌جاق‌لارینی و الله‌ین اؤزلرین‌دن نه ایستدیگینی اؤیرنیرلر.
....
پیغمبرلره ایمان بعضی فرق‌لره باخمایا‌راق بوتون ایلاهی دین‌لرده مؤوجوددور. یهودی‌لیکده تانری‌نین پیغمبر آراجیلیغی ایله دانیشدیغی، موسی اؤنجه‌سی و سونراسی پیغمبرلرین وارلیغی خصوصو بیر اینانج اساسی‌دیر. آنجاق ایسلام خاریجین‌دکی دین‌لرده بعضی پیغمبرلرله ایلگیلی اولاراق پیغمبرلیک میسیونو ایله باغداشماسی ممکن اولمایان ادعا‌لار ایره‌لی سورولمکده‌دیر. خریستیان‌لیق اؤزون‌دن اؤنجه‌کی‌لری منیمسه‌ییب سونراسینی رد ائتمکده، آیریجا پیغمبر آنلاییشینا فرقلی معنا‌لار یوکلمکده‌دیر. ایسلام ایسه بو تون پیغمبرلری تصدیق ائتمکده، پیغمبرلره ایمانی مسلمان اولمانین شرطی سایماقدادیر.
ایسلام اینانجینا گؤره پیغمبرلر آراسیندا بیر بوتونلوک و داوام‌لی‌لیق سؤز قونوسودور. پیغمبرلر اؤزلرین‌دن اؤنجه گلن‌لری تصدیق ائتمیش، سونرا گله‌جک اولانی دا موژده‌له‌میشدیلر. آرالاریندا پیغمبرلیک مرتبه‌سی باخیمیندان بیر فرق گودولمه‌دیگی کیمی اورتایا قویدوق‌لاری پرینسیپ‌لرده ده اؤزه باغلی هرهانسی بیر فرق‌لی‌لیک سؤز قونوسو دئییل. اونلارین هر بیری الله‌ین بیرلیگینه، آخیرت گونونه و پیغمبرلرین گتیردیک‌لری ایلاهی مئساژلارا اینانمایی اؤیودله‌میش‌دیر. فرق‌لیلیک‌لر، یالنیز زامانین پرگلرینه و توپلومون گؤزلنتی‌لرینه گؤره دییشه‌بیلن آیرینتی‌لارلا ایلگیلی‌دیر. بو دا اینسانین سوسیال و پسیکولوژیک قورولوشونا، حیاتین گئرچک‌لرینه اویغون بیر اولقودور. بو ائلچی‌لردن هر بیری، عشیرت‌لری‌نین و قوم‌لاری‌نین احتیاج‌لارینی قارشیلایا‌جاق اساس‌لاری اؤیرتمک اوچون گلمیش‌دیر. سون پیغمبر حضرت محمد ایسه عالم‌لره رحمت اولاراق گؤندریلمیشدی ؛ هدف کوتله‌سی یالنیز بیر قوم و یا بیر بؤلگه دئییل، بوتون زامان‌لار و بوتون اینسانلیقدیر . بونا گؤره ده اونون بیلدیردیگی اساس‌لار هم بوتون اینسانلیغا خیطاب ائدر هم ده فطرت و طبیعته اویقون‌دور .
قرآندا ایفاده ائدیلدیگینه گؤره بعضی پیغمبرلره صحیفه‌لر، بعضی‌لرینه کیتاب وئریلمیش‌دیر. بو حالدا هر دین مطلق بیر مقدس کیتابا اساس‌لانیر. بو متنلرین گؤندریلدیگی توپلولوقلار فرقلی اولسا بئله مخاطبی اینسان‌دیر. حضرت آدمه وئریلن صحیفه‌لرله تورات، اینجیل و قرآن اؤز اعتباریله بیر بیرین‌دن فرقلی دئییل. الله ایسراییل اوغول‌لارینا ایچینده حاق یولو و نور اولان توراتی ایندیرمیشدیر . مریم اوغلو عیسی، توراتی تصدیق ائده‌رک گلمیش، آیریجا بیر نور، یول گؤستریجی و تقوا صاحب‌لرینه اؤیود اولاراق اینجیلی گتیرمیش‌دیر. حضرت محمد ده اؤزون‌دن اؤنجه‌کی‌لری تصدیق ائدن قرآنی تبلیغ ائتمیش‌دیر.
الله‌ین دینی‌نین سون حلقه‌سی اولان ایسلام اؤنجه‌کی پیغمبرلری و اونلارین گتیردیگی ایلاهی مئساژلاری قبول ائتمکده، پیغمبرلر آراسیندا آیریم ائتمه‌مه‌یی الله‌ین دینی‌نین تمل شرطی سایماقدادیر. قرآندا بیر چوخ پیغمبرین آدی و خصوصیت‌لری ساییلدیق‌دان سونرا، "ایشده او پیغمبرلر، الله‌ین هیدایت ائتدیگی کیمسه‌لردیر . سن ده اونلارین یولونا اوی!" دئییلمکده‌دیر. حضرت پیغمبر، تبلیغ ائتدیگی دینله اخلاقی باخیم‌دان دا یئنی بیر شئی بیلدیرمیش اولماماقدا، اؤنجه‌دن وار اولان ائونسل اخلاقی پرینسیپ‌لری داوام ائتدیرمکده‌دیر.
....
قونونو اؤزتله‌یه‌جک اولساق، پیغمبرلر بیر یؤنو ایله سیرادان بشره بنزه‌سه‌لر ده اوبیر یاندان اؤزلرینه خاص بعضی صفت‌لری واردیر . اونلار، بو صفت‌لر سایه‌سینده اوجا الله ایله بنده‌لر آراسیندا ائلچی‌لیک وظیفه‌سی گؤررلر. بو مقام چالیشماقلا قازانیلا‌جاق بیر مقام دئییل. الله، ائلچی‌لیگی کیمه وئرجیینی اؤزو بیلیر. ائلچی‌نین، اؤز چاغین‌داکی اینسان‌لارین ان عاغیل‌لی‌سی و ان گؤزل اخلاقا صاحب اولماسی بو صفت‌لردن‌دیر . پیغمبر، گرک سؤزلرینده، گرک فعل‌لرینده اؤزونو لکه‌له‌یه‌جک و اونون معنوی دگرینی دوشورجک یانلیشلاردان قورونموش‌دور. اگر قصد و ایراده‌سی اولما‌دان اؤزونده بیر خطا میدانا گله‌جک اولسا، الله، اونو گئجیکمه‌دن اویارمیش‌دیر. پیغمبرین قورونموش‌لوغو مسئولیتینی آرا‌دان قالدیرماز. بونون معناسی بودور کی، پیغمبرین گوناه‌دان قورونموش اولماسی اونو اطاعته مجبور ائتمدیگی کیمی، گوناه ایشلمه‌سینه ده مانع تؤرتمز. نه وار کی قورونموشلوق الله‌ین بیر لوطفو اولوب پیغمبری یاخشی‌لیق ائتمه‌یه سؤوق ائدر. پیس‌لیک‌دن ده ساخلار. آنجاق ایلاهی امتحانین گرچکلشمه‌سی اوچون اوندا یئنه ده ایراده واردیر.
ایلگیلی‌لی خبرلر
بو‌لاری بیلیرسینیزمی؟ (13)
تورکیه‌نین ایلک قاپا‌لی موبادیله مرکزی‌نین ایستانبول‌داکی کاپالیچارشی اولدوغونو بیلیردینیزمی؟