2024-جو ایل اوچون تورکیه-نین خاریجی سیاستی
2024-جو ایل اوچون تورکیه-نین خاریجی سیاستی مؤوضوعسو ایله باغلی تورکیه سیاست، اقتصادیات و جمعیت آراشدیرما‌لاری فوندو – ستا-نین مودیری پروفسور مورات یئشیلتاشین یازی‌سینی تقدیم ائدیریک.
2024-جو ایل اوچون تورکیه-نین خاریجی سیاستی مؤوضوعسو ایله باغلی تورکیه سیاست، اقتصادیات و جمعیت آراشدیرما‌لاری فوندو – ستا-نین مودیری پروفسور مورات یئشیلتاشین یازی‌سینی تقدیم ائدیریک.
اوکتبرین 7-ده باش وئرن حادثه‌لر و اونون نتیجه‌لری استثنا اولونارسا، 2023-جو ایلی تورکیه-نین خاریجی سیاستی باخیمیندان نیسبتن ساکیت ایل کیمی تعیین ائتمک مومکون اولاردی. می آییندا کئچیریلن پرزیدنت سئچکی‌لریندن سونرا داوام ائدن نورماللاشما سوره جی تورکیه خاریجی سیاستی‌نین عمومی سیرینین معینلشمه‌سینده مهم رول اوینادی. پروبلئم‌لرین حل اولونماماسینا باخمایا‌راق، پتانسیل موناقیشه‌لرین مینیموما ائندیریلمه‌سی و عمومی ماراق‌لارین اولویت وئریلمه‌سی خاریجی سیاستین اساس گونده‌لیگی اولدو.
جمهور باشقانی رجب طیب اردوغان سئچکی‌دن سونراکی دؤورده کؤرفز اؤلکه‌لری ایله علاقه‌لری مرکزلشدیرن و اقتصادیاتی اساس دقت مرکزینه چئویرن بولگه خاریجی سیاسته اوستونلوک وئردی. سوریه-دن قایناق‌لانان تهلوکه‌سیزلیک ریسک‌لرینی آزالتماق اوچون اسد حکومتی ایله ناظیرلر سویه‌سینده دانیشیق‌لارا باشلانیلدی. ایسراییل و میصرله موناسیبت‌لرین نورماللاشدیریلماسی ایستیقامتینده مهم آددیم‌لار آتیلدی. اردوغانین قاراباغ-ین آزاد ائدیلمه‌سینده آذربایجانا گوجلو دستکی 2023-جو ایلده تورکیه-نین ژئوسیاسی موضعینی گؤستردی.
تورکیه باتی ایله علاقه‌لرینی برپا ائتمه‌یه چالیشدی، امریکا ایله موناسیبت‌لرده یئنی روتا جیزماغی سئچدی، روسیا-اوکراینا موناقیشه‌سینده بالانس‌لی موضع توتدو، تورکیه-یونانیستان ذیروه‌سی کئچیریلدی و سایر.
تورکیه-امریکا موناسیبت‌لری بعضی حل اولونمامیش مسئله‌لره گؤره 2024-جو ایلده ده گونده‌لیگی ضبط ائده‌جک. بون‌لاردان باش‌لیجاسی، امریکانین پ.کا.کا ترور تشکیلاتی‌نین سوریه قولو اولان ی.پ.گ-یه داواملی دستکی ایله باغلی‌دیر. خصوصیله امریکانین سوریه ایستراتژی سینده ی.پ.گ-یه سوریه-نین قوزئی-دوغوسوندا دستکین داوام ائتمه‌سینده جدی دییشیک‌لیک گؤزلنیلمیر. ی.پ.گ اؤز حربی ایمکان‌لارینی و اولوسلار آراسی شبکه‌لرینی گوجلندیردیگی اوچون بو داواملی دستک تورکیه اوچون گئتدیکجه داها بؤیوک پروبلئم یارا‌دیر. بؤلگه‌نین آدینی قوزئی سوریه-نین دموکراتیک حکومتی اولا‌راق دییشدیرمه، یئنی آنایا یاراتما کیمی سون حرکت‌لر تورکیه-نین ناراحات‌لیغینا اساس وئریر. اونا گؤره 2024-جو ایلده ی.پ.گ مسئله‌سی حل اولونمازسا، تورکیه اوچون داها گئنیش ایستراتژی پروبلئمه چئوری‌لر.
تورکیه-امریکا موناسیبت‌لری‌نین دیگر مسئله‌سی "اف-16" ساتیش‌لاریندا مثبت ایرلیلییش‌لر و سوئد-ین ناتو عضو‌لوگو ایله باغلی تورکیه بؤیوک میللت مجلیسی‌نین وئردیگی مثبت قرارا باغلی‌دیر کی، بو، تورکیه-امریکا علاقه‌لری‌نین حربی و ساوونما اؤلچولرینه تأثیر ائده بیلر. حتی ایسراییلین غزه محاربه‌سی، تورکیه-نین بو مسئله‌ده موضعی، یاخین گله‌جکده ایسراییل-تورکیه آراسیندا باریشیق احتیمالی‌نین ضعیف اولماسی دا تورکیه-امریکا موناسیبت‌لرینده‌کی چات‌لاری بیرلشدیرمز.
آوروپا بیرلیگی میقیاسیندا تورکیه اوچون جانلانما موشاهیده اولونمور. تورکیه-آوروپا علاقه‌لری باخیمیندان 2023-جو ایلده الده ائدیلن آتمسفرین 2024-جو ایلده ده داوام ائدجگی گؤزلنیلیر.
داوام ائدن روسیا-اوکراینا موناقیشه‌سی تورکیه-آوروپا موناسیبت‌لرینه چوخ جدی تأثیر ائدیر و موناقیشه‌نین گئدیشاتی بویو تورکیه-دن دقیق ایستراتژی یاناشما طلب ائدیر. تهلوکه‌سیزلیکله باغلی ناراحات‌لیق‌لار، کوچ امکداش‌لیغی و اقتصادی قارشی‌لیق‌لی آسیلی‌لیق تورکیه-آوروپا موناسیبت‌لری‌نین 2024-جو ایلده ده ایستابیل قالاجاغیندان خبر وئریر.
تورکیه ایله یونانیستان آراسیندا اوزلاشما و دوغو آغ دنیزی انرژی ساحه‌سینده امکداشلیغین آرتماسی تورکیه-آوروپا موناسیبت‌لرینه مثبت تأثیر گؤستره‌جک. بونونلا بئله، آوروپادا آشیری ساغچی ایدئولوژی لرین یوکسلیشی میللی و خاریجی سیاسته تأثیر گؤستره بیلر کی، بو دا آوروپا بیرلیگی داخیلینده آنتی-تورکیه احوال-روحیه‌سینه سبب اولور.
داوام ائدن اوکراینا-روسیا محاربه‌سی‌نین 2024-جو ایلده ده ان مهم اولوسلار آراسی پروبلئم‌لردن بیری اولا‌راق قالاجاغی گؤزلنیلیر کی، یاخین‌لیغی و ماراق‌لارینا گؤره بو، تورکیه-یه چوخ تأثیر ائده‌جک.
ان مهم سوال‌لاردان بیری امریکا و آوروپا اؤلکه‌لری‌نین اوکراینایا حربی یاردیمی داوام ائتدیریب-ائتمه‌یه‌جگی اطرافیندا‌دیر. بو یاردیم داوام ائتدیری‌لرسه، اوکراینا ساواشی سوردورمک قابیلیتینی تامین ائده‌جک، کؤمک کسی‌لرسه، محاربه‌نین گئدیشاتی دییشه و روسیانین خیرینه اولا بیلر. هر بیر حالدا، تورکیه-نین خاریجی سیاستینه اوکراینا‌داکی موناقیشه‌نین مومکون نتیجه‌لری تأثیر ائده‌جک.
رجب طیب اردوغانین ماجاریستان سفری زامانی وئردیگی سون آچیقلاما‌لار و تورکیه پرزیدنتی‌نین روسیا‌لی همکاری ولادیمیر پوتین آراسیندا یئنی گؤروشون مومکون‌لوگو تاخیل دهلیزی سازیشینی یئنی‌دن گوندمه گتیره بیلر.
تورکیه-نین سوریه، گونئی قافقاز، لیبیا و انرژی ساحه‌لرینده روسیا ایله چوخ شاخه‌لی علاقه‌لری نظره آلینسا، تورکیه-روسیا موناسیبت‌لری 2024-جو ایلده ده مهم مرکز اولا‌راق قالا‌جاق.
یاخین دوغودا نورماللاشما تورکیه-نین خاریجی سیاستی‌نین مهم حیسه‌سی اولماغا داوام ائده‌جک. لاکین تورکیه ایله کؤرفز اؤلکه‌لری آراسیندا "نورماللاشما" سؤزو کؤهنه‌له بیلر کی، بو دا یئنی اوزلاشما ایله باغلی‌دیر. تورکیه، سعودی عربیستانی، بیرلشمیش عرب امیرلیک‌لری و قطری بیرلش‌دیرن یئنی بولگه سل اوزلاشی یارانارسا، خصوصیله ساوونما ساحه‌سینده امکداشلیق پتانسیل ایستراتژی متفیق‌لیگه چئوریله بیلر. اما غزه پروبلئمی چؤزولمزسه، 2024-جو ایلده یاخین دوغو بولگه‌سی و او جمله‌دن تورکیه-یه تأثیر ائده‌جک داها گئنیش غیری-ثابت‌لیک موحیطی یارانار. بو زامان تورکیه ده داخیل اولماقلا کؤرفز اؤلکه‌لری غزه-یه قارشی سعی‌لرینی آرتیرا بیلر.
اورتا آسیانین 2024-جو ایلده تورکیه اوچون، خصوصاً ده تورک دؤولت‌لری تشکیلاتی چرچیوه‌سینده علاقه‌لر باخیمیندان داها مهم اؤلچوسو وار. ایلکین اولا‌راق اقتصادی امکداشلیغا اساس‌لانان بو طرفداشلیغین داها ایستراتژی سیاسی تشببوسه چئوریله‌جگی و تورکیه-نین مرکزی آسیا معادلاتیندا اؤز موضعینی تامین ائدن خاریجی سیاست یوروتمه‌سینه سبب اولاجاغی گؤزلنیلیر.
