تورک دیش پولیتیکاسینا باخیشلار (50)
تورکیه – ونزوئلا ایلیشکیلری
تورکیه پرزیدنتی اردوغان اؤتن گونلرده ونزوئلایا سفر ائتدی. تورکیه ایله ونزوئلا آراسین‌دا ایلیشکیلر مختلف ساحه‌لرده اینکیشاف ائدیر و ایکی اؤلکه آراسین‌دا گوج‌لو بیر باغ یارانیر. بیز ده بو هفته پروقرامیمیزدا تورکیه-ونزوئلا ایلیشکیلرینین گلدیگی مرحله و تورک خاریجی سیاستینه یانسیمالارینی تحلیل ائدجییک.
قاراتکین اونیورسیته‌سی اولوسلارآراسی ایلیشکیلر بؤلومو خوجاسی دکتر جمیل دوغاچ ایپک‌ین قونو ایله باغلی دگرلندیرمه‌سینی سونوروق.
...
تورکیه پرزیدنتی رجب طیب اردوغان گ-۲۰ آرژانتین ذیروه‌سینه قوشولدوق‌دان سونرا پاراگوئه و ونزوئلایا سفر ائد‌رک بو ایکی اؤلکه‌یه پرزیدنت سویه‌سین‌ده ایلک سفرلری حیاتا گئچیردی. اردوغانین ونزوئلا سفری، ایکی اؤلکه اوچون سمبلیک آنلاملار احتیوا ائدن درین بیر امکداشلیق اورتامی یارادیر. دیگر طرف‌دن اقتصادی، استراتژیک و سیاسی بیر چوخ قازانیمی دا برابرینده گتیریر. اردوغان ونزوئلایا اولوسلارآراسی باسقی آلتین‌دا اولماسینا باخمایاراق سفر ائتدی. اردوغانین کاراکاس سفری، بو ایستیقامت‌ده جسارت گؤستره‌ن بؤیوک بیر آددیم. ونزوئلا لاتین آمریکا و کارائیب بؤلگه‌سین‌ده تورکیه جمهوریتینین ایلک دیپلوماتیک ایلیشکی یاراتدیغی اؤلکه‌لر آراسین‌دا یئر آلیر. تورکیه ایله ونزوئلا آراسین‌دا دیپلوماتیک ایلیشکیلر ۱۹۵۰-جی ایلده قورولدو. جغرافی مسافه و هر ایکی اؤلکه‌نین اوزون ایللر داها چوخ اؤز بؤلگه‌لری اوزرین‌ده متمرکز اولما‌سی سببی ایله اوزون دؤنم ایکی‌لی ایلیشکیلر محدود قالدی. ایکی اؤلکه آراسینداکی ایلیشکیلر، سون دؤورده‌کی پروسه‌لر و یوکسک سویه‌لی قارشی‌لیق‌لی سفرلرله یئنی بیر دؤوره گیردی.
۱۹ آگوست ۲۰۱۶دا، دؤورون ونزوئلا خاریجی ایشلر باخانی دلسی رودریگوز، ۱۷-۱۸ سپتامبر ۲۰۱۶ تاریخلرین‌ده ونزوئلانین مارگاریتا آداسین‌دا گئچیریله‌ن ۱۷-جی باغلانتیسیزلار(غیر متعهد) ذیروه‌سینه دایر اولاراق ونزوئلا دؤولت باشقانی نیکولا مادورونون تورکیه پرزیدنتی رجب طیب اردوغانی دعوت مکتوبونو چاتدیرماق اوچون تورکیه‌یه سفر ائتدی. بو ذیروه‌یه تورکیه‌نین خاریجی ایشلر باخانی مؤولود چاووش‌اوغلو قاتیلدی.
ونزوئلا پرزیدنتی نیکولاس مادورو، ۹-۱۳ اکتبر ۲۰۱۶ تاریخلرین‌ده ایستانبول‌دا گئچیریله‌ن ۲۳-جو دونیا انرژی کنگره‌سین‌ده ایشتیراک ائتمک اوچون تورکیه‌یه سفر ائتدی. تورکیه پرزیدنتی اردوغان، ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۷ده ونزوئلا دؤولت باشقانی مادورویلا آستاناداکی ایسلام امکداشلیق تشکیلاتی ۱-جی علم و تکنولوژی ذیروه‌سی سیراسیندا بیر گؤروشمه گرچکلشدیردی. ونزوئلا پرزیدنتی مادورو ۵-۶ اکتبر ۲۰۱۷ تاریخلرین‌ده تورکیه‌یه بو سویه‌ده‌کی ایلک رسمی سفرینی حیاتا گئچیردی. سفر چرچیوه‌سین‌ده آیریجا خاریجی ایشلر باخانلاری باشقانلیغیندا اورتاق امکداشلیق کمیسیونونون II.جی توپلانتیسی دا گئچیریلدی. ونزوئلا ایله ایکی‌لی اقتصادی کومیسیونون اساسینی تشکیل ائد‌جک اقتصادی و تیجاری امکداشلیق آنلاشماسی، تهلوکه‌سیزلیک امکداشلیق آنلاشماسی، هاوا نقلیات آنلاشماسی، اکینچیلیک ساحه‌سین‌ده امکداشلیغا دایر آنلاشما مموراندومو، توریزم امکداش‌لیغی پروقرامی ایله مولکی هاواچیلیق ساحه‌سین‌ده آنلاشما ایمضالاندی. تورکیه-ونزوئلا ایش فورومو و ونزوئلا صادرات محصوللاری سرگی‌سی ائدیلدی. مادورو، ژوئیه ۲۰۱۸ده پرزیدنت اردوغانین وظیفه‌یه باشلاما مراسیمین‌ده ایشتیراک ائتمک اوچون تورکیه‌یه گلدیگی زامان ایکی اؤلکه آراسینداکی ایلیشکی‌لرین ده اینکیشاف ائدجیی یؤنون‌ده آچیقلامالار گلدی.
تورکیه ایله ونزوئلا آراسینداکی خاریجی تیجارت حجمی تورکیه ایستاتیستیک قورومونون (تویک) معلوماتلارینا گؤره ۲۰۱۸ین ایلک ۱۰ آیین‌دا ۱ میلیارد دلاری آشدی. بو دؤورده ونزوئلایا صادرات تخمیناً ۹۱ میلیون دلار، ونزوئلادان تورکیه‌یه ائدیلن واردات دا ۹۸۴ میلیون دلار اولاراق قید ائدیلدی. بو تیجارت حجمی هر نه قدر تورکیه‌نین توپلام تیجارت حجمینین محدود بیر نیسبتینی تمثیل ائتسه ده، ایکی اؤلکه آراسین‌دا سون ۵ ایلدکی عمومی تیجارت حجمینی گئری‌ده قویان بیر حرکت گؤرونور. تورکیه‌نین صادر ائتدیی محصوللار آراسین‌دا، بوغدا اونو، ماکارونی، صابون، اوشاق بئزی، تمیزلیک محصوللاری، آغیز و دیش ساغلیغینی قوروماغا یؤنه‌لیک محصوللار، ایشلنمیش مرمر، گونه باخان یاغی و تراش محصوللاری یئر آلیر. ونزوئلادان وارد ائدیله‌ن محصوللار آراسین‌دا دا قیمت‌لی و یاری قیمت‌لی داشلار، قیمت‌لی مئتاللار، اینجی/مرواریدلر، تقلید زینتلر، دمیر پوللار، مینرال یاناجاقلار و یاغلاردا بونلارین دامیتیلماسیلا/تقطیری ایله الده ائدیله‌ن محصوللار، مینرال موملار، دمیر و چئلیک محصوللار وار.
تورکیه آمریکانین تحریملری آلتین‌دا ونزوئلا ایله تیجارت ایلیشکیلری اینکیشاف ائتدیرمک هدفین‌ده. ونزوئلا دؤولت معد‌ن شیرکتلری کیچیک معد‌ن ایشلتمه‌لرینین ونزوئلادا چیخاردیقلاری قیزیل، تحریملر سببیله آرتیق سوئیس‌ده دئییل، تورکیه‌ده ایشلنیب قیزیل پولا چئوریلیر. ونزوئلانین یئرآلتی ثروتلری زنگین آنجاق قیزیل ایشلتمه گوجونه صاحب دئییل. بو سببله اوزونو چین، روسیا و تورکیه‌یه چئویریر. خصوصاً معد‌ن ساحه‌سین‌ده ونزوئلا حکومتی تورک ایش آداملارینا تشویق‌ده وئریر. ونزوئلا حکومتی تورک ایش آداملارینا "سیزه قیزیل معدنینی وئریم، تاسیسی قورون، چیخاردیغینیز معدنین یوزده ۷۰ی سیزین اولسون، یوزده ۳۰ونو دا دؤولته وئرین" دئییر. بو آنلاشما اوچون ونزوئلایا گئدن بیر نئچه تورک شیرکت وار.
ونزوئلا حاضردا جدی اقتصادی بحران‌دان گئچیر. دیگر طرف‌دن زنگین نفت رزروینه صاحب اولان ونزوئلا تورک فیرمالاری اوچون اؤنملی ایمکانلار اؤلکه‌سیدیر. ونزوئلادا ایستیفاده اولونمایان چوخ گئنیش اکینچیلیک اراضیلری مؤوجوددور. بو اراضیلر هم حیوانچیلیق اوچون ال وئریش‌لی، هم ده ونزوئلادا دونیانین ان یاخشی کاکائو بیتکی‌سی یئتیشیر. ایکی اؤلکه آراسین‌دا نفت و نفت توره‌وی/مشتقی محصوللارین قارشیلیغین‌دا مال و خیدمت موبادیله‌سی اولاراق، اؤزللیکله خیدمت و تیکینتی سئکتورو کیمی ملموس محصوللار قویولسا ریسک آزالیر.
ونزوئلا ایچین‌ده اولدوغو بوتون چتین‌لیکلره باخمایاراق قایناقلاری باخیمین‌دان دونیانین ان زنگین اؤلکه‌لرین‌دن بیری‌دیر. بئله‌لیکله، ونزوئلا تورک فیرمالاری اوچون اصلین‌ده فورصتلر سونان بیر اؤلکه. چونکو ونزوئلادا اولان بیر چوخ یئرآلتی قایناغی تورکیه‌ده اولمور. عینی شکیل‌ده تورک فیرمالارینین ایورتیم، صنایع، مقاطعه و خیدمت سئکتورون‌دا گلدیگی قونوم دا ونزوئلادا مؤوجود دئییل. اولوسلارآراسی رقابتین آزالدیغی دؤورده تورک فیرمالاری اوچون ونزوئلا اؤنملی بیر بازاردیر. تورکیه‌نین نفت وارداتین‌دا ایران مسئله‌سین‌دن اؤترو آلتئرناتیو یاراتماق مجبوریتی و مالیه باخیم‌دان تورکیه‌یه مثبت قاتقی وئره‌جک اولان قیزیل تیجارتینین کاراکاس یؤنتیمی ایله ائدیلمه‌سی، اؤنوموزده‌کی پروسه‌ده تورکیه اوچون ونزوئلانی اؤنملی قیلیر.
...
قاراتکین اونیورسیته‌سی اولوسلارآراسی ایلیشکیلر بؤلومو خوجاسی دکتر جمیل دوغاچ ایپک‌ین قونو ایله باغلی دگرلندیرمه‌سینی سوندوق.
