تورکیه کولتور خزانه‌سی( 20)
قارص شهری مالازگیرت میدان ساواشین‌دان اوّل 1064ده سلطان آلپارسلانین اوغلو ملیکشاه طرفین‌دن فتح ائدیلدی. آنی ده اولان بیزانسا باغلی یئرلی دولت باگراتی پادشاه‌لیغی‌نین باشکندی اولان آنی شهری تورک‌لرین الینه کئچدی
تورکیه کولتور خزانه‌سی( 20)
تورکیهنین کولتور خزینه‌لرینی بو هفته سیزلره اؤلکه‌میزین اهمیت‌لی بیر مرز شهری اولان قارص و یانی باشیندا اولان آنی خرابه‌لرینی تانیداجاغیق. قارص شهری مدنیت ناظیرلیگی‌نین توریزمده 2023 مارکا شهرلر هدفینده اهمیت‌لی بیر یئر توتور.
-------
قارص شهری مالازگیرت میدان ساواشین‌دان اوّل 1064ده سلطان آلپارسلانین اوغلو ملیکشاه طرفین‌دن فتح ائدیلدی. آنی ده اولان بیزانسا باغلی یئرلی دولت باگراتی پادشاه‌لیغی‌نین باشکندی اولان آنی شهری تورک‌لرین الینه کئچدی. اؤلکه‌میزده بیر دولته باشکند‌لیق ائتمیش نادیر یئرلردن‌دیر. باگراتی کرال‌لیغی 890-1045 آراسیندا دوغو آنادولودا حؤکم سوردو. کرال‌لار بیزانس ایمپراتورو و عباسی خلیفه‌سی طرفین‌دن شهنشاه آرمن اولا‌راق تانیندی. آنی او دؤورده بیزانسین باشکندی اولان ایستانبوللا بوی اؤلچوشجک تاریخی اثرلرله وئریلیب. بورا‌داکی کیلسه و کاتئدراللر، اؤلچو و گؤزللیکلریله دقت چکیر. 1001 کیلسه اولدوغو دئیی‌لر. آیریجا بؤیوک بیر یئرآلتی شهرینه ده صاحب. داش ایشچیلیغی‌نین موکممل نومونه‌لرینی بورادا گؤره بیلرسینیز. گؤیه یوکسه‌لن سایسیز عبادت‌خانا زیارتچی‌لرینی گؤزلییر. آنی قالاسی و ساخلادیغی اثرلر اؤلکه‌میزین اهمیت‌لی توریزم وارلیقلاریندان‌‌دیر. شهر 1045ده بیزانس حاکیمیتینه کئچدی. 1064ده ملیکشاهین فتحی ایله تورک حاکمیتی باشلادی. بورادا 1072-جی ایل تاریخ‌لی منوچهر مسجیدی آنادولوداکی ان اسکی ایسلامی اثرلردن‌دیر. آرپاچای آنی شهری‌نین مرزینی تعیین ائدر. حال-حاضردا تورکیه - ارمنیستان مرزینی ده آرپاچای میدانا گتیرر. گونون بیرینده تاریخی قارص شهرینه گلسه‌نیز آنی‌نی زیارت ائتمه‌دن دؤنممنیزی شدتله توصیه ائدیریک. بورا‌داکی هر طرفی تاریخ اثری اولان هر کونج باشیندا بیر مسجید، کیلسه، سلجوق‌لو سارایی گؤره بیلرسینیز. بو مدنی زنگین‌لیک‌لره طبیعتین گؤزل‌لیگی ده یولداش‌لیق ائدیر.
قارص شهری و قالاسی قوزئی-دوغو سینیریمیزدا یئر آلیری. بؤیوک سلجوق‌لو ایمپراتورلوغو دؤورونده تورک دولتی‌نین غرب سینیریندایدی. تخمینن مین ایل ایچینده نه بؤیوک بیر دییشیک‌لیک یاشاندیغی اورتادا. قارص قالاسی بؤلگه‌نین خاریجی گوجلردن قورونماسی اوچون ائدیلمیش بیر ساوونما خطی.1858ده کریمه ساواشی زامانی قارصی احاطه ائدن روس اوردولاری باشاریلی اولا بیلمه‌دی. سلطان عبدالمجید طرفین‌دن قارص شهرینه ظفر مدا‌لی وئریلدی. 1877-78 عثمانلی-روسیا آراسین‌داکی خالق آراسیندا بیلینن آدییلا 93 ساواشین‌دان سونرا بؤلگه روس حاکمیتینه گئچدی.40 ایل داوام ائدن بیر روس حاکمیتی یاشاندی. بو دؤورده قالانین یانی باشینا روسیانین ان ایستی یئری اولماسی سببین‌دن چار اوچون بیر یازلیق سارای ائتدیریلدی. روس‌لار بؤلگه‌یه حاکم اولدوق‌لاری دؤورده دمیریولو شبکه‌سینی قورا‌راق بؤلگه‌ده قالیجی اولماغا چالیشدی. 1919-جو ایلده 1.دونیا ساواشی سونراسی عبارت اولان قاریشیق اورتامدا بورادا تورک‌لر طرفین‌دن گونئی-باتی قافقاز جمهوریتی قورولدو. بؤلگه‌دکی بعضی یاشاییش منطقه‌لرینی ده احاطه ائدن بو جمهورتین قیسا بیر مدت مرکزلیک ائتمه‌سی قارصی اؤلکه‌میزده باشکند‌لیق ائتمیش نادیر شهرلردن بیری ائدیر. اینگیلیس‌لرین ایشغالییلا بو دولتین اؤمرو قیسا سوردو. کاظیم قارابکیر امرین‌دکی اوردولاریمیزین ایره‌لی حرکتیله 1920-جی ایلده قورتاریلدی. 1921-جی ایلده بورادا سووئت‌لره باغلی اولان آذربایجان، ارمنیستان و گورجوستان دولت‌لری ایله ایمضا‌لانان قارص راضیلاشماسییلا تورکیه حاکمیتی قبول ائدیلدی. جوغرافی موقعیتی سببیله قارص شهری عینی زاماندا قافقازا آچیلان قاپیمیزی. قارص‌دا اولان هاوا آلانی، دمیریولو باغلانتیسی اقتصادی اهمیتینی آرتیریر. شهرین نظملی قورولوشلانماسی و قیشدا سویوق‌دان قورونماغی دا تامین ائدن داش ائولری دقت چکیر. قارص‌دا گزیله‌جک، گؤروله‌جک او قدر چوخ یئر وار کی، یولونوز دوشرسه بو زنگین‌لیک‌لری یئرینده گؤرمه‌نیزی دیله‌ییریک. قارص‌دا بحث ائتمیشکن کاشارینا توخونما‌دان کئچمک اولماز. اؤلکه‌میزین ان مشهور کاشارلار قارص‌دا چیخاری‌لار موطلق دادینا باخمالیسینیز. عینی زاماندا قاز اتیله ائدیلن یئمک‌لری ده مشهوردور. خصوصیله سویوق قیش آیلاریندا بو گؤزل یئمک‌لرین بنزرسیز لذتینی دادماق دیلییله.
ایلگیلی‌لی خبرلر
تورکیهنین کولتور خزانه‌سی (51)
سارنیج 527-565 تاریخ‌لری آراسیندا شرق روما ایمپراتورو اولان 1. ژوستینین دؤورونده ائدیلدی
